Wetten gaan in het algemeen over gedragingen. We mogen niet stelen, en we moeten stoppen voor rood. De toekomstige resultaten van die gedragingen liggen niet vast in wetten. We hebben wel de ambitie om het aantal diefstallen en verkeersongevallen terug te dringen, maar de overheid heeft zichzelf daar niet getalsmatig toe verplicht. Dat is verstandig, want dergelijke geambieerde toekomstige resultaten worden mede bepaald door factoren die we niet kennen of niet kunnen beïnvloeden.

Waarom is de overheid dan wel zo dom om zichzelf en ons allen wettelijk met handen en voeten aan toekomstige CO2-uitstoot te binden? Onze Klimaatwetten bepalen niet hoeveel windmolens en zonnepanelen er waar en wanneer moeten staan, maar dat we in 2030 onze CO2-uitstoot moeten halveren. Wat als de bevolking of de economie sterk groeit, wat als we onverwacht veel dijkverzwaringen en humanitaire missies moeten uitvoeren, wat als we weer Elfstedentochten krijgen? Met alle extra CO2-uitstoot van dien. Wat als we door economische crises de miljardensubsidies op windmolens, zonnepanelen, biomassacentrales en waterstoffabrieken niet meer kunnen betalen.

Kunnen ongekozen belangengroeperingen zoals Urgenda en Milieudefensie de Staat en dus ons allen dan dagvaarden, en kunnen rechters ons dan dwingen om boetes te betalen, in de kou te gaan zitten en ondernemingen, humanitaire missies en dijkverzwaringen af te remmen? Dat zijn toch zeker zaken van gekozen parlement en regering! Ambities zijn prima, maar de huidige klimaat-wetten deugen democratisch niet en moeten zo snel mogelijk van tafel.

Nederland verzet zich tegen EU-plannen om aardgas als ‘groen’ aan te merken, en aarzelt over kernenergie. Daarmee schaadt ons land zichzelf en het klimaat op ernstige wijze. Meer aardgas en kernenergie verminderen de internationale CO2-uitstoot aanzienlijk in de komende 10-20 jaar, en daar kunnen wij met onze hoogwaardige kennis en infrastructuur enorm aan bijdragen. Dat is goed voor het milieu en goed voor onze economie. Regering en parlement doen met hun verzet hiertegen het omgekeerde van waarvoor ze gekozen en betaald worden.

We bezitten een schat aan strategische energiekennis, met drie moderne kolencentrales, aardgasinfrastructuur, kerncentrale Borssele en Urenco Almelo. Daarmee kunnen we andere landen helpen om kolencentrales efficiënter te maken, en over te stappen naar aardgas en kernenergie. Zo kunnen we in de komende tien jaar wereldwijd naar schatting 3% CO2 helpen reduceren. Dat zou een prestatie van wereldformaat zijn: zesmaal zoveel als ons eigen wereldaandeel van 0,5%, en tienmaal zoveel als onze eigen klimaatambitie om in 2030 van 0,5% naar 0,2% te gaan.

De Nederlandse reserve tegen aardgas en kernenergie is onbegrijpelijk conservatief. Verkettering van welke energieoptie dan ook is oud leiderschap, dat schaadt ons land en ons klimaat. Verduurzamen is geen wedstrijdje, dat doe je samen. Mens en natuur zijn niet gebaat bij een ‘koploperspositie’ op een politieke duurzaamheidsranglijst, wel met nieuw leiderschap gericht op maximale internationale CO2-reductie met optimale werkgelegenheid.

Corona laat zien dat we drastische maatregelen kunnen nemen in een nijpende situatie. Waarom hebben we dan nog geen kosteloze maximum snelheid van 100, altijd en overal in de EU? In plaats daarvan hebben we zwaar gesubsidieerde elektrische auto’s. De goedkope optie bespaart veel CO2, de dure weinig. U en ik kunnen in elk geval wel zelf kiezen om nooit harder dan 100 te rijden, ook niet ’s avonds. Als we in de EU allemaal van gemiddeld 1 op 15 naar 1 op 20 gaan bespaart dat evenveel CO2 als alle vliegtuigen uitstoten!

Waarom hebben we nog geen roadmap om in 2030 het bruto energieverbruik en dus de CO2-uitstoot per gereden kilometer te halveren: 1 op 50 voor brandstofauto’s, en 1 kWu per 15 km voor elektrische auto’s. Lightyear in Helmond bewijst dat dit kan, maar de autoindustrie wil het niet en dus gebeurt het niet. Ik vind dit een onverantwoordelijke opstelling van de makers van de grootste CO2-uitstoter ter wereld. De personenauto is in zijn eentje goed voor 12% van alle CO2, evenveel als de mondiale staal- en cementindustrie bij elkaar en vier maal zoveel als alle vliegtuigen. Daar doen elektrische auto’s ook aan mee, want die rijden gemiddeld voor meer dan 80% op fossiele stroom.

Met gericht EU-beleid om het bruto energieverbruik per gereden kilometer te halveren zouden we meer CO2 besparen dan alle windmolens en zonnepanelen nu doen. Laten we zelf in 2022 in elk geval een kwart besparen, door rustig te rijden en nooit harder dan 100. Dat is heilzaam voor het milieu, de veiligheid en de portemonnee. Kijk in januari eens hoe het is. Ik kom vanaf nu maandelijks bij u terug met actuele energiezaken. Een mooi 2022!

Met stip op één staat de afbouw van houtige biomassa naar nul. Eindelijk, eindelijk! Ook heel goed is de inzet op energiebesparing, om te beginnen een langjarig Nationaal Isolatieprogramma voor huizen. De twee nieuwe kerncentrales verdienen de derde podiumplek. Verder ben ik blij met de strenge regels voor zonnepanelen en windmolens op land. Daarmee wordt de milieu- en gezondheidsschade ervan erkend en verminderd. De hybride-warmtepomp krijgt een mooie vijfde plaats, want dat is het begin van het einde van het gasloze dogma.

Ik heb deze top-5 in de afgelopen drie jaar op alle mogelijke manieren beschreven, en ik koester de gedachte dat mijn boeken, nieuwsbrieven, presentaties en interviews eraan hebben bijgedragen. Nog niet alles is opgepakt. De grootste flop is 35 miljard extra subsidies voor grootschalige infrastructuur, waaronder waterstof en CO2-opslag. Veel weggegooid geld, zonder structurele CO2-reductie. Dit wordt nog erger door toepassing van de methodiek van crisis- en herstelwet. Daarmee wordt de democratische controle op de besteding en uitvoering van die 35 miljard verzwakt.

Verder is stimulering van elektrisch rijden mij een gruwel, zonder ambitie om alle soorten auto’s tweemaal zo zuinig te maken. Dat verplaatst vooral CO2 en reduceert nauwelijks. Hetzelfde geldt voor waterstofproductie en -import. Tenslotte zie ik een afnemende aantrekkelijkheid voor industrieën, met ondermijning van onze concurrentiekracht. Straks zijn we op papier het schoonste land in Europa, maar ook het armste. Ik wil geen van beide. Een gezond 2022!

De beoogde 35 miljard kilowattuur jaarlijkse wind- en zonnestroom op land zou voor 2030 al gerealiseerd kunnen worden, aldus het PBL. Dat klinkt optimistisch, en ik heb het even doorgerekend. In 2020 waren we met 17 miljard kilowattuur op de helft. De resterende 18 miljard kilowattuur vergt zo’n 30 miljoen zonnepanelen en 1000 landwindmolens. Daartoe moeten we tot aan 2030 elke week 60.000 zonnepanelen en 2 landwindmolens installeren.

Die 60.000 zonnepanelen bedekken elke week 20 hectare land (28 voetbalvelden). Verder moeten we de stroomoverschotten van winderige zonnige zomerdagen opslaan voor verbruik op bewolkte dagen en luwe nachten. Om dat te kunnen moet de netcapaciteit meervoudig vergroot worden, en grootschalige opslaginfrastructuur worden ontwikkeld en gebouwd. Bij die stroomopslag zal de helft van de opgewekte stroom verloren gaan. We houden van bruto 35 miljard dan netto 25-30 miljard kilowattuur over, dat is 5% van ons totale energieverbruik.

Als we hier in 2030 mee klaar zijn moeten we met eenzelfde tempo van 60.000 panelen en 2 molens per week blijven doorbouwen, ter vervanging van oude. We weten nog niet wat we met die oude molens en panelen moeten doen, ze zijn in elk geval niet recyclebaar. Ik maak me eerlijk gezegd meer zorgen om wat ons na 2030 te wachten staat dan om wat we daarvoor nog allemaal moeten doen. Ik ben benieuwd hoe het nieuwe kabinet dat ziet.

“Elektriciteitscentrales hebben in 2020 meer biomassa verbrand. Daardoor is de CO₂-uitstoot uit de brandstof dat jaar met 16% gestegen ten opzichte van het jaar ervoor… In de periode 2016-2020 is de CO₂-uitstoot door biomassaverbranding in de elektriciteitssector verdrievoudigd, zegt het CBS… Biomassa geldt als een hernieuwbare energiebron en de uitstoot telt daarom niet mee in de totale CO₂-uitstoot van Nederland.”

Dit schrijft het Financieel Dagblad. Leest u het vooral twee keer. Biomassa produceert meer CO₂ dan steenkool, maar die CO₂ “telt niet mee”. Jammer dat het klimaat dat niet beseft, en tegen alle Brusselse regels in meer opwarmt door deze extra biomassa-CO₂. Ik vraag me inmiddels wanhopig af wat er nodig is om dit tot Frans Timmermans en Diederik Samsom te laten doordringen. Milieudefensie, KNAW, Europese wetenschappers, Fenna Swart, hoogleraren Louise Vet en David Smeulders, GroenLinks, SP, D66 en nota bene de eigen PvdA blijken niet genoeg.

Bomen en voedsel verbranden is schadelijk voor mens en milieu. Bomen en voedsel verbranden is ook 60% van onze hernieuwbaar genoemde energie. Het stemt zoals gezegd wanhopig dat het weer is opgenomen in de nieuwe Renewable Energy Directive RED II van de EU. Dat betekent dat we nog jaren vastzitten aan de gesubsidieerde ontbossing in de Baltische staten en Amerika, en dat de feitelijke CO₂-uitstoot blijft stijgen in plaats van dalen.

Dat wordt duur. Na de autoindustrie gaan onze overheden nu ook de vrachtwagenindustrie subsidiëren met ons belastinggeld. Elektrische auto’s en vrachtwagens zijn niet emissievrij, ze veroorzaken extra fossiele stroom waarvan de CO2-uitstoot in de hele keten vergelijkbaar is met die van moderne benzine- en dieselmotoren. Dat is nu zo, en dat zal in 2040 nog steeds zo zijn. We hebben dan nog geen overschot van wind- en zonne-energie, en ook niet van kernenergie.

Intussen zitten we dan wel met een onafzienbare berg chemisch afval van autobatterijen. Het zeldzame kobalt en lithium daarvoor wordt nu gewonnen met slavenarbeid en enorme milieuschade https://heritagetribune.eu/portugal/sustainable-lithium-holds-key-to-the-future-but-what-about-the-past/. De wereldvoorraden van lithium worden geschat op 26 tot 73 miljoen ton. Dit zal ergens tussen 2040 en 2100 op zijn https://www.pv-magazine.com/2020/09/15/how-long-will-the-lithium-supply-last/. Voor kobalt geldt iets dergelijks. Dat kunnen we onmogelijk duurzaam en hernieuwbaar noemen. Waarom horen we hier zo weinig over?

Waarom vervangen we als een kip zonder kop de ene niet-duurzame technologie voor de andere, zonder te weten of klimaat en milieu ermee gebaat zijn? Van biomassa weten we dat inmiddels wel: Daar worden klimaat en milieu alleen maar slechter van. Laten we met elektrisch rijden, elektrisch verwarmen en elektrisch produceren niet in dezelfde valkuil trappen. Laten we zorgen dat we in 2040 niet een volgende milieuramp hebben gecreëerd. http://maarten-vanandel.com/?page_id=675

Eén vrijdag van ongebreideld consumentisme blijkt niet genoeg. Het moet de hele komende week gaan duren. Black Friday is alleen maar mogelijk omdat we meer maken dan we nodig hebben. Dat kost dus meer energie en grondstoffen dan nodig is, en blijkbaar ook meer dan de aarde kan bieden. Ik snap wel waarom we dat doen. Productie van consumentenproducten is zo efficiënt geworden dat uitverkopen en weggooien goedkoper is dan nee verkopen. Dus maken we teveel.

Dat teveel maken kan alleen maar door roofbouw te plegen op de aarde. Earth Overshoot Day viel dit jaar net als in 2019 op 29 juli. Vorig jaar was het op 22 augustus, door corona. We zijn direct teruggeveerd van deze tegenslag, en we leven nu tot oudejaarsavond weer vijf maanden op de pof. Dit is niet cynisch bedoeld, en als u het vervelend vindt om dit te lezen heb ik mijn doel bereikt. Dit is serieus, dit is waar het om gaat.

Duurzaamheid betekent dat Earth Overshoot Day naar 31 december gaat. Dat kan alleen als we minder energie en grondstoffen gaan verbruiken. Het heil komt niet van windmolens, zonnepanelen, warmtepompen en elektrische auto’s. Laten we stoppen met ongebreideld consumentisme, en niet meedoen aan Black Friday. Laten we langer met bestaande spullen doen, en weerstand bieden tegen de nietsontziende druk van mode en commercie.

Afgelopen week had ik het voorrecht om Kerncentrale Borssele te bezoeken. Een gastvrije en deskundige rondleiding, langs de nucleaire reactor en de stoomturbines met stroomgenerator. Het is duidelijk dat de mensen in Borssele een schat aan kennis en ervaring hebben op het gebied van kernenergie en veiligheid. Los van ieders mening over de wenselijkheid van kernenergie, is deze hoogwaardige kennis van strategisch belang in een wereld waarin fossiele energie af moet nemen en het aantal kerncentrales groeit.

Onze strategische kennispositie, waar ook Urenco Almelo en ECN Petten deel van zijn, kunnen we niet onderhouden zonder werkende kerncentrales. In de formatie wordt nu overwogen om er één of twee bij te bouwen. Dat getuigt in elk geval van realisme, want een rekensom leert dat we nooit snel genoeg wind en zon kunnen bijbouwen om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen. Kernenergie is niet de door sommigen bejubelde heilige graal, het is wel de enige volwassen technologie waarmee we grootschalig en betrouwbaar CO2-vrije elektriciteit kunnen opwekken.

Laten we niet van meerdere wallen willen eten. Als we werkelijk fossiele energie en CO2 willen gaan reduceren (dat gebeurt wereldwijd nog steeds niet), kunnen we kernenergie niet blijven ontwijken. Dat geldt ook voor de noodzaak om onze consumptie te halveren. Als we net als in Glasgow die olifanten in de kamer negeren, blijven we kostbare tijd en geld verspillen aan schijnoplossingen zoals biomassa, waterstof en aardgasloze huizen.

Ja natuurlijk! Hoe moet je er anders komen vanuit 190 verschillende landen? Vliegen overbrugt afstanden, en brengt verschillende mensen, culturen, kunsten en wetenschappen bij elkaar. Dat is essentieel voor innovatie, internationale samenwerking, verduurzaming en wereldvrede. Vliegen veroorzaakt ongeveer 3% van alle CO2-uitstoot, minder dan de wereldwijde ICT en vier maal zo weinig als autorijden op benzine, diesel en elektriciteit.

Natuurlijk is het goed om steeds zuiniger vliegtuigen te ontwikkelen, en minder te vliegen als dat kan. De demonisering van vliegen als vervoersmodaliteit is echter even modieus als misplaatst. Luchtvaart is een essentieel onderdeel van onze samenleving, economie, werk, welzijn en ontspanning. De wereld is te groot om het zonder te stellen, en dat hoeft met 3% van alle CO2-uitstoot ook helemaal niet.

We willen toch niet iedereen buiten West-Europa uit Glasgow weren, het North Sea Jazz Festival opheffen, de Olympische Spelen afschaffen en internationale toeristen weigeren?! Laat de Klimaattop over de zaken gaan die er werkelijk toe doen, om te beginnen dat we de helft minder energie verbruiken in onze dagelijkse dingen: Huisverwarming, autorijden, openbaar vervoer en koopgedrag. Daar zit 90% van onze energie- en CO2-footprint.