De regering neemt meer tijd voor de uitvoering van het Urgenda-vonnis. Niet fraai, maar wel logisch. De kloof tussen de politieke en de feitelijke realiteit groeit gestaag, en het wordt steeds moeilijker om die kloof met beeldvorming te dichten. Zo moeilijk zelfs dat er al miljarden kostbaar belastinggeld moeten worden verkwanseld met voortijdige sluiting van efficiënte kolencentrales.

Ik vind dat dergelijke draconische ingrepen in de staatsfinanciën en de werkgelegenheid niet door een rechter zouden moeten kunnen worden afgedwongen. Dat is een zaak voor onze democratisch gekozen volksvertegenwoordiging. Bovendien reduceert het sluiten van moderne Nederlandse kolencentrales de Europese CO2-emissie helemaal niet. Elke benodigde kWu in Nederland moet ergens in Europa worden opgewekt. Met de beperkte capaciteit van wind-, zon- en kernenergie kan dat alleen met extra fossiele energie uit een buurland.

De regering zet in op zaken die weinig CO2 besparen en veel geld kosten: Sluiting van kolencentrales, bijstook van hout, aardgasloze huishoudens, elektrische auto’s. Maatregelen die veel CO2 besparen en weinig geld kosten worden helaas nagelaten: Isolatie van huizen, verlaging van maximumsnelheid, begrenzing van automotorvermogen.

Energie is in tegenstelling tot lengte of gewicht niet tastbaar. Daarom hebben we ook geen gevoel voor de verhoudingen. Toch kan je energie overal zien, als je er oog voor hebt. Een warme terrasstraler, een dansende tube man, het zijn even alledaagse als gulzige energieverbruikers. Ze produceren veel warmte, beweging of geluid, en dat betekent dat ze veel energie verbruiken.

Een inflatable tube man bijvoorbeeld is goed voor zo’n 1000 Watt, en verbruikt tijdens een winkeldag evenveel elektriciteit als een gemiddeld huishouden in een heel etmaal. Een flinke terrasstraler van 3000 Watt doet dat tijdens een avondje uit ook. Iedereen kan voor zichzelf nut en noodzaak van dergelijke vormen van energieverbruik bepalen, maar als we CO2 willen besparen is het zinvol om te kunnen zien waar de energie het raam uit vliegt. Deugdelijke voorlichting ontbreekt helaas, de meeste informatie over energie is doordrenkt met politieke of commerciële belangen.

Groene stroom zal altijd schaars blijven, dus elke extra stroom-verbruiker betekent extra fossiel opgewekte stroom. Dat geldt voor terrasstralers, tube men en elektrische auto’s. De klimaatdoelstellingen van Parijs vereisen dat we ons energieverbruik in de komende 30 jaar halveren. Daar kunnen we maar beter een keer mee beginnen.

We zijn eraan gewend geraakt dat technologie en overheid al onze problemen oplossen. Zo ook bij de energietransitie. Politiek en bedrijfsleven doen hun uiterste best om dit beeld in stand te houden. Dat vind ik onverstandig, want het creëert de illusie dat we als mensen op deze aarde onverminderd kunnen doorgaan met consumeren. Daardoor staan we met z’n allen naar een keizer zonder kleren te kijken. Overheid en technologie kunnen de energietransitie niet bewerkstelligen.

Dat kunnen alleen wijzelf, door dingen te laten die veel energie vergen. Hard rijden is daar een voorbeeld van. Politiek en bedrijfsleven zijn wel nodig voor effectieve regelgeving, nieuwe technologie en zuiniger producten. Maar zolang wijzelf denken dat we een energietransitie kunnen realiseren zonder offers te brengen komt er naar mijn overtuiging geen energietransitie. Als we geen offers willen brengen willen we in feite geen energietransitie.

Ik denk dat onze eigen psyche, onze drang naar behoeftebevrediging en ons streven om morgen meer te hebben dan vandaag veel grotere obstakels zijn voor een energietransitie dan alle technologie bij elkaar. CO2-reductie zal voor 80% uit ons eigen gedrag moeten komen. Ondersteund door nieuwe technologie en goed beleid.

Het kabinet vindt van wel, aldus het FD. Ik snap dat, want CO2-heffing is een indirecte maatregel met onduidelijke gevolgen. Directe maatregelen zoals een wettelijke emissienorm hebben in de vorige eeuw wel goed gewerkt voor giftige gassen zoals zwaveldioxide en stikstofoxide. CO2 is echter niet giftig, alle planten en dieren ademen het uit. Je kunt de uitstoot ervan dus niet zomaar limiteren.

Wat wel kan is de belangrijkste oorzaak van CO2-emissie limiteren: Energieverbruik. Kleine verbruikers zoals lampen en stofzuigers zijn al wettelijk begrensd. Het is hoog tijd dat we dit ook gaan doen met de belangrijkste grote verbruiker, de auto. Onze EU-politici durven dit nog niet aan vanwege de macht van de autoindustrie, maar het is een kwestie van tijd dat deze even noodzakelijke als effectieve directe maatregel serieus op de politieke agenda komt. Voor alle soorten auto’s, fossiel en elektrisch. Het gaat immers niet om de CO2-uitstoot vàn een auto, maar dóór een auto.

Meer dan 100 pk, harder dan 120, ruim 25.000 verkeersdoden per jaar in de EU, het zijn hardnekkige overblijfselen uit de vorige eeuw. We kunnen naar een toekomst met de helft minder slachtoffers, CO2, fijnstof, lawaai, en nog steeds comfortabel in een uur van Eindhoven naar Utrecht rijden in je eigen auto. Wie wil dat nou niet?