Dit komt door de Opslag Duurzame Energie (ODE) voor de gesubsidieerde omschakeling naar zonne- en windenergie, aldus het Financieel Dagblad. Dat lijkt me geen verrassing. Duurzame energie is intrinsiek duurder dan fossiele energie. Als dat niet zo zou zijn zou de vrije markt allang op duurzame energie zijn overgeschakeld. Dat is niet erg, het is alleen erg dat het niet open en eerlijk wordt gezegd.

Fossiele brandstoffen zijn tot in de volgende eeuw voorhanden. Hun energie-inhoud is zo extreem hoog dat alle andere energieopties (behalve uranium) erbij in het niet vallen. Een auto van 1500 kilo kan 20 km lang 120 km/u rijden op 1 liter benzine. Een vliegtuig kan genoeg kerosine optillen om 12 uur lang 900 km/u te vliegen van Amsterdam naar Tokio. Afgezien van kernenergie komt niets daarbij in de buurt.

De gunstige eigenschappen en lage kosten van fossiele brandstoffen maken het ontzettend moeilijk om ze te vervangen. Dat ontkennen maakt het alleen maar moeilijker. Ik vind het onverantwoord dat allerlei deskundigen en politici ons voorspiegelen dat duurzame energie straks goedkoop en overvloedig voorhanden zal zijn. Dat zet een rem op onze belangrijkste uitdaging: Ons energieverbruik halveren.

“I used to think that the top environmental problems were biodiversity loss, ecosystem collapse and climate change. I thought that with 30 years of good science we could address those problems. But I was wrong. The top environmental problems are selfishness, greed and apathy, and to deal with these we need a cultural and spiritual transformation. And we scientists don’t know how to do that.”

Indringende woorden van professor Gus Speth. Dit gaat niet over het klimaat of over duurzame technologie, dit gaat over ons eigen wezen. Wellicht verwoordt de gerenommeerde Amerikaan hiermee de werkelijke Inconvenient Truth die aan de basis ligt van waar Al Gore het over had. Ik zou daar zelf graag onze almaar groeiende aantallen aan willen toevoegen. Ook dat gaat over ons eigen wezen.

Ik denk met Gus Speth dat onze aard en ons gedrag veel grotere obstakels zijn voor verduurzaming dan alle technologie bij elkaar. Ik heb ook niks met de moderne maakbaarheidsgedachte. Slimme technologie en goed bestuur zijn nuttig en nodig in ons leven, maar kunnen de moeilijkheden die we met ons gedrag veroorzaken niet oplossen. Dat kunnen we alleen zelf.

Een energietransitie zal deze en nog veel meer alledaagse verschijnselen doen verdwijnen. Spullen produceren voordat ze zijn verkocht zal verleden tijd zijn, evenals energieverslindende reclame en vermaak. Filosoferend tijdens een zonnige vakantie denk ik zelfs dat we onze samenleving na een energietransitie zoals die nu wordt nagestreefd niet meer zullen herkennen.

Zonder fossiele brandstoffen zal energie zo schaars worden dat de meeste dingen die we nu vanzelfsprekend vinden niet meer zullen kunnen bestaan. Een pleziertje op het water en een overvloed aan producten en reclame waar niemand om heeft gevraagd zijn daar nog maar het begin van. De consumptiemaatschappij die we in de vorige eeuw hebben opgebouwd zal zonder fossiele brandstoffen niet houdbaar blijken.

Dat zal enorm wennen zijn, maar erg is het niet. Sterker nog, het is nodig om de Sustainable Development Goals te realiseren en de Earth Overshoot Day weer terug te duwen naar waar hij hoort: 31 december. Verder zullen we naast het verkleinen van de ecologische footprint per wereldburger ook de groei van onze aantallen moeten beteugelen. In het publieke debat blijkt dat nog een taboeonderwerp.