Het omgekeerde van Greenwashing zou je ‘Greystaining’ kunnen noemen: Iets afdoen als niet duurzaam terwijl het wel bepaalde klimaat- en milieuvoordelen heeft. Dit gebeurt sinds de jaren ’70 met kernenergie, en recentelijk ook met aardgas. Het gevolg is dat Nederland in tegenstelling tot bijvoorbeeld Frankrijk kernenergie afzweert, en zelfs als zo’n beetje enige land ter wereld probeert weg te bewegen van aardgas.

Mirjam Vossen analyseerde eerdere deze maand in dagblad Trouw het fenomeen Greystaining, en pleit voor herijking van termen als grijs, groen, duurzaam en hernieuwbaar. Groen is niet altijd duurzaam (zonnepanelen), hernieuwbaar is niet altijd CO2-arm (biomassa), en grijs is niet altijd klimaat-opwarmend (kernenergie). Alle energieopties hebben specifieke voor- en nadelen, en een simpele grijs-groen indeling staat effectief energie- en klimaatbeleid in de weg.

De Finse onderzoekers Harjanne en Korhonen stellen ‘koolstofarm’ en ‘schone lucht’ voor als criteria. Dan ontstaan vier kwadranten, waarbij steenkool op beide criteria slecht scoort maar biomassa ook. Wind en zon scoren op beide criteria goed, maar kernenergie ook. Biomassa zou op lange termijn officieel koolstofarm zijn, maar het blijft in elk geval luchtvervuilend (stikstofoxides, stofdeeltjes).

Laten we in dit nieuwe jaar stoppen met The Seven Sins of Greenwashing van TerraChoice: Verborgen Compromis, Gebrek aan Bewijs, Bewuste Vaagheid, Misleidend Keurmerk, Irrelevante Claims, Minste van Twee Kwaden, en Pure Leugen. Anders worden deze zondes toegepast om op papier de 25% CO2-reductie te realiseren waartoe de Hoge Raad de Staat onbegrijpelijkerwijze heeft gedwongen.

Zo kunnen we Bewuste Vaagheid uitbannen, door te stoppen met (groene) energie uit te drukken in megawatts of aantallen huishoudens. Dat verhult de verhoudingen en creëert een veel te rooskleurig beeld. Laten we net als het CBS alles uitdrukken in petajoule (PJ) per jaar, en als percentage van ons totale eindverbruik van 2100 PJ per jaar. Dat maakt de verhoudingen wel duidelijk, en geeft een realistisch beeld van waar we staan. Een landwindmolen bijvoorbeeld levert jaarlijks 0,024 PJ oftewel 0,001%.

NRC voegde in november een achtste zonde toe, die van de Goedgelovigheid: Hopen, desnoods tegen beter weten in, dat iets waar is. Wij weten best dat een extra cent per liter autorijden niet CO2-neutraal maakt, dat biomassa wel CO2 uitstoot, en dat al onze elektriciteit voor niet meer dan 11% uit zon en wind komt. Laten we ons in 2020 niet bezondigen aan goedgelovigheid, en kritische vragen blijven stellen.

Laten we als goed voornemen in dit nieuwe jaar energie gaan “zien”. Dat is niet moeilijk, en je hoeft geen technicus of wetenschapper te zijn om het te kunnen. Oplettendheid en wat gezond verstand zijn voldoende. Neem bijvoorbeeld de open winkeldeuren in deze wintermaanden. Iedereen snapt dat je daarmee enorm veel energie verspilt aan de koude buitenlucht. Hetzelfde geldt voor terrasstralers thuis of bij het café.

Alles wat koude of warmte produceert, veel lawaai maakt of snel beweegt vreet energie: Koelvitrines in supermarkten, skydancers bij winkelcentra, airconditioners en verwarmingssystemen in gebouwen, en natuurlijk hard rijden. Laten we niet te snel verzuchten dat energie te ingewikkeld is om te begrijpen. Zo naïef zijn we helemaal niet. Het wordt alleen vaak ingewikkeld gemaakt. Als we energie gaan zien krijgen we gevoel voor de proporties, en kunnen we effectief gaan besparen.

Supermarkten hebben hun koelvitrines en ingangen al van deuren voorzien, nu veel overige winkels nog. De maximumsnelheid gaat naar 100, nu het naleven nog. Terrasstralers en skydancers hebben we niet nodig, en huizen kunnen beter geïsoleerd. Verder kunnen we langer met bestaande spullen doen. Laten we zo in 2020 samen 25% energie besparen. Dan zijn we meteen klaar met het Urgenda-vonnis.