Dat wordt duur. Na de autoindustrie gaan onze overheden nu ook de vrachtwagenindustrie subsidiëren met ons belastinggeld. Elektrische auto’s en vrachtwagens zijn niet emissievrij, ze veroorzaken extra fossiele stroom waarvan de CO2-uitstoot in de hele keten vergelijkbaar is met die van moderne benzine- en dieselmotoren. Dat is nu zo, en dat zal in 2040 nog steeds zo zijn. We hebben dan nog geen overschot van wind- en zonne-energie, en ook niet van kernenergie.

Intussen zitten we dan wel met een onafzienbare berg chemisch afval van autobatterijen. Het zeldzame kobalt en lithium daarvoor wordt nu gewonnen met slavenarbeid en enorme milieuschade https://heritagetribune.eu/portugal/sustainable-lithium-holds-key-to-the-future-but-what-about-the-past/. De wereldvoorraden van lithium worden geschat op 26 tot 73 miljoen ton. Dit zal ergens tussen 2040 en 2100 op zijn https://www.pv-magazine.com/2020/09/15/how-long-will-the-lithium-supply-last/. Voor kobalt geldt iets dergelijks. Dat kunnen we onmogelijk duurzaam en hernieuwbaar noemen. Waarom horen we hier zo weinig over?

Waarom vervangen we als een kip zonder kop de ene niet-duurzame technologie voor de andere, zonder te weten of klimaat en milieu ermee gebaat zijn? Van biomassa weten we dat inmiddels wel: Daar worden klimaat en milieu alleen maar slechter van. Laten we met elektrisch rijden, elektrisch verwarmen en elektrisch produceren niet in dezelfde valkuil trappen. Laten we zorgen dat we in 2040 niet een volgende milieuramp hebben gecreëerd. http://maarten-vanandel.com/?page_id=675

Eén vrijdag van ongebreideld consumentisme blijkt niet genoeg. Het moet de hele komende week gaan duren. Black Friday is alleen maar mogelijk omdat we meer maken dan we nodig hebben. Dat kost dus meer energie en grondstoffen dan nodig is, en blijkbaar ook meer dan de aarde kan bieden. Ik snap wel waarom we dat doen. Productie van consumentenproducten is zo efficiënt geworden dat uitverkopen en weggooien goedkoper is dan nee verkopen. Dus maken we teveel.

Dat teveel maken kan alleen maar door roofbouw te plegen op de aarde. Earth Overshoot Day viel dit jaar net als in 2019 op 29 juli. Vorig jaar was het op 22 augustus, door corona. We zijn direct teruggeveerd van deze tegenslag, en we leven nu tot oudejaarsavond weer vijf maanden op de pof. Dit is niet cynisch bedoeld, en als u het vervelend vindt om dit te lezen heb ik mijn doel bereikt. Dit is serieus, dit is waar het om gaat.

Duurzaamheid betekent dat Earth Overshoot Day naar 31 december gaat. Dat kan alleen als we minder energie en grondstoffen gaan verbruiken. Het heil komt niet van windmolens, zonnepanelen, warmtepompen en elektrische auto’s. Laten we stoppen met ongebreideld consumentisme, en niet meedoen aan Black Friday. Laten we langer met bestaande spullen doen, en weerstand bieden tegen de nietsontziende druk van mode en commercie.

Afgelopen week had ik het voorrecht om Kerncentrale Borssele te bezoeken. Een gastvrije en deskundige rondleiding, langs de nucleaire reactor en de stoomturbines met stroomgenerator. Het is duidelijk dat de mensen in Borssele een schat aan kennis en ervaring hebben op het gebied van kernenergie en veiligheid. Los van ieders mening over de wenselijkheid van kernenergie, is deze hoogwaardige kennis van strategisch belang in een wereld waarin fossiele energie af moet nemen en het aantal kerncentrales groeit.

Onze strategische kennispositie, waar ook Urenco Almelo en ECN Petten deel van zijn, kunnen we niet onderhouden zonder werkende kerncentrales. In de formatie wordt nu overwogen om er één of twee bij te bouwen. Dat getuigt in elk geval van realisme, want een rekensom leert dat we nooit snel genoeg wind en zon kunnen bijbouwen om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen. Kernenergie is niet de door sommigen bejubelde heilige graal, het is wel de enige volwassen technologie waarmee we grootschalig en betrouwbaar CO2-vrije elektriciteit kunnen opwekken.

Laten we niet van meerdere wallen willen eten. Als we werkelijk fossiele energie en CO2 willen gaan reduceren (dat gebeurt wereldwijd nog steeds niet), kunnen we kernenergie niet blijven ontwijken. Dat geldt ook voor de noodzaak om onze consumptie te halveren. Als we net als in Glasgow die olifanten in de kamer negeren, blijven we kostbare tijd en geld verspillen aan schijnoplossingen zoals biomassa, waterstof en aardgasloze huizen.

Ja natuurlijk! Hoe moet je er anders komen vanuit 190 verschillende landen? Vliegen overbrugt afstanden, en brengt verschillende mensen, culturen, kunsten en wetenschappen bij elkaar. Dat is essentieel voor innovatie, internationale samenwerking, verduurzaming en wereldvrede. Vliegen veroorzaakt ongeveer 3% van alle CO2-uitstoot, minder dan de wereldwijde ICT en vier maal zo weinig als autorijden op benzine, diesel en elektriciteit.

Natuurlijk is het goed om steeds zuiniger vliegtuigen te ontwikkelen, en minder te vliegen als dat kan. De demonisering van vliegen als vervoersmodaliteit is echter even modieus als misplaatst. Luchtvaart is een essentieel onderdeel van onze samenleving, economie, werk, welzijn en ontspanning. De wereld is te groot om het zonder te stellen, en dat hoeft met 3% van alle CO2-uitstoot ook helemaal niet.

We willen toch niet iedereen buiten West-Europa uit Glasgow weren, het North Sea Jazz Festival opheffen, de Olympische Spelen afschaffen en internationale toeristen weigeren?! Laat de Klimaattop over de zaken gaan die er werkelijk toe doen, om te beginnen dat we de helft minder energie verbruiken in onze dagelijkse dingen: Huisverwarming, autorijden, openbaar vervoer en koopgedrag. Daar zit 90% van onze energie- en CO2-footprint.

Zo heet de schokkende reportage van Nieuwsuur over de waterstofplannen in Groningen: https://www.youtube.com/watch?v=kLmDKNB-EeI en https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2402564-sprong-in-het-duister-met-waterstofmiljarden. Renée van Hest en Bas Haan onthullen pijnlijk hoe onze belastingmiljarden worden vergokt in het onzindelijke consortium NortH2 van staatsbedrijf Gasunie en commerciële energiegiganten. Ze stellen daarbij de vraag der vragen: Wat is het publieke doel van dit alles?

Het antwoord is al even schokkend als de publiek-private belangenverstrengeling die Gasunie met ons belastinggeld aangaat: Er is geen publiek doel. Dat zou in essentie CO2-reductie moeten zijn, en dat doet groene waterstof niet, integendeel: http://maarten-vanandel.com/?page_id=801. Als de geplande windparken in de Noordzee met ons publieke geld zijn gerealiseerd, is die windenergie van ons allemaal. Die zou bij direct verbruik via het openbare net de hoeveelheid gasstook en CO2-emissie van de Eemscentrale kunnen en moeten verlagen.

In plaats daarvan claimen de commerciële energiegiganten die kostbare windenergie om de helft ervan te verspillen in gesubsidieerde waterstoffabrieken. Dat is net zo hemeltergend als dat Amerikaanse datacenters in de Wieringermeer alle windstroom voor zichzelf opeisen en de plaatselijke bevolking het nakijken laten. En dat allemaal aan de vooravond van de Klimaattop in Glasgow.