Anne Grietje Franssen schrijft een boek over de Sami, de inheemse bewoners van noordelijk Noorwegen, Zweden en Finland. Zij vertelt hoe een nieuwe kopermijn bij Kvalsund de natuurlijke trek van rendieren belemmert, en daarmee ook de traditionele leefwijze van de Sami. Die kopermijn is nodig voor onze Europese energietransitie, die mede gebaseerd is op elektrificatie van mobiliteit, verwarming en industrie. Koper is een tamelijk zeldzaam metaal dat heel goed elektriciteit geleidt. Door onze snel groeiende behoefte wordt het in rap tempo schaarser in de aardbodem.

We zijn inmiddels in het ongerepte Noordpoolgebied beland om het in steeds grotere hoeveelheden te kunnen winnen. Dat veroorzaakt enorme vervuiling en schade voor natuur en mens. Windmolens doen dat inmiddels ook, ziet Franssen met eigen ogen. Daar zitten veel koperen kabels in, en ze zwiepen met hun wieken, lawaai en slagschaduwen dier en mens weg uit een uniek natuurgebied. Zelfs Greta Thunberg ageert ertegen. Ik hoor van onze verantwoordelijke politici nooit iets over deze ernstige schade aan natuur en cultuur. Ze zetten met nietsontziende ijver door op steeds meer windmolens, zonnepanelen en alle mijnbouw die daarvoor nodig is.

Ik vind dat onverstandig, en mogelijk vinden onze kinderen het in de toekomst zelfs onverantwoordelijk. De gevestigde orde van nu loopt over van kritiek en excuses over de daden van onze grootouders, en ik houd mezelf maar voor dat dat ons ook ten deel zal vallen. Dat zet aan tot reflectie. Wij doen wellicht nog meer onverantwoordelijke dingen dan onze voorouders, zoals bomen verbranden duurzaam noemen, en ongerept poolgebied kapot graven en vol zetten met windmolens. Zie ook https://www.blauwburgwal.nl/product/kies-wijzer-klimaat/

Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren had gelijk, met haar amendement om het verbod op kolenstook in elektriciteitscentrales vanaf 2030 uit te breiden met biomassastook. Het verbranden van bomen, zoals nu op al veel te grote schaal gebeurt, bespaart geen CO2 en leidt tot ontbossing en verlies van biodiversiteit. Het argument dat er vanaf 2030 alleen nog resthout zou worden verbrand is een doorzichtige drogredenering, want daarvoor is nu en straks veel te weinig resthout. De Tweede Kamer is echter zo onverstandig geweest om Teunissens amendement te verwerpen.

Ons parlement laat zich daarbij zo te zien misleiden door nog een andere drogredenering. Die drogredenering heet verhullend BECCS, Bio Energy with Carbon Capture & Storage. Het verbranden van biomassa in combinatie met CO2-afvang en -opslag zou zelfs negatieve CO2-emissies geven. Diverse klimaatwetenschappers, milieugroeperingen en ook de in EASAC verzamelde Europese wetenschappers staan hier echter kritisch tegenover. Hun kritiek wordt bevestigd door het recente NRC-artikel dat ’s lands grootste CO2-opslagproject Porthos lijkt te gaan floppen.

Porthos lijdt nu al twee jaar vertraging, en wordt minimaal drie maal zo duur als voorzien. De kostenramingen zijn in de periode 2018-2023 opgelopen van 400 miljoen naar 1,3 miljard euro. Ik durf niet te raden waar we over nog eens vijf jaar gaan uitkomen, als Porthos dan al operationeel is. Een klein kennisland met veel te weinig leraren, dat meer dan een miljard euro wil uitgeven om minder dan 1 procent van zijn CO2-uitstoot tot 2050 onder de grond te stoppen, heeft het zicht op wat er werkelijk toe doet ernstig verloren. Lees ook https://www.blauwburgwal.nl/product/kies-wijzer-klimaat/ hierover.

Netbeheerder Stedin wil dat openbare laadpalen tussen 16.00 en 21.00 uur worden uitgeschakeld, omdat er in de namiddag en avond niet genoeg stroom is. Ik begrijp niet waarom ons journaille Stedin en ook verantwoordelijk minister Jetten hier niet over doorzaagt. Desgevraagd laat een interviewer zich afschepen met het antwoord dat de energietransitie sneller gaat dan verwacht. Dat is helemaal niet waar. Er was een coronapandemie nodig om de wettelijk vereiste 25% CO2-reductie te halen, we hebben een landelijk laadpalentekort, en de vraag naar elektrische auto’s stagneert vanwege de afbouw van aanschafsubsidies en belastingvrijstelling.

We weten al tien jaar dat er steeds meer stekkerauto’s, warmtepompen en elektrische fornuizen zullen komen, en dat die met name in de namiddag en avond stroom trekken. Er wordt goede sier gemaakt met dit Nederlandse elektrificatiebeleid. In diezelfde tien jaar is een groot deel van onze straat- en gebouwverlichting overgeschakeld op zuinige ledlampen. Die trekken met name in de namiddag en avond veel minder stroom dan de natrium- en gloeilampen van weleer. Toch beweren Stedin en Jetten dat ze de huidige stroomtekorten niet hadden kunnen zien aankomen, en komen daar nog mee weg ook.

Ik ga over deze en andere actuele energiezaken in gesprek met professor Gerard Govers van de KU Leuven, op 6 maart bij Stichting Merito in Vlaanderen. Het is goed dat Merito op deze wijze ruimte geeft aan verschillende visies. Dat zou veel meer moeten gebeuren. Het gebrek aan een open en kritisch debat over het huidige energie- en klimaatbeleid is inmiddels een net zo groot probleem als het falen ervan. De CO2-uitstoot per wereldburger en per kilowattuur blijven daardoor toe- in plaats van afnemen. Lees ook https://www.blauwburgwal.nl/product/kies-wijzer-klimaat/ hierover.