Roland Kupers van het UN Environment Programme betoogt in het FD dat Nederland met meer Gronings gas het Europese gasprobleem kan oplossen. Hij betoogt daar terecht ook bij dat de winsten moeten worden aangewend voor schadecompensatie. Ik zou zeggen een miljard euro bestemmingsgeld in 3 jaar, verdeeld over alle gemeentes in de aardbevingsgebieden, naar rato van het aantal inwoners. Dat geld mag alleen aan woningherstel worden besteed, door die gemeentes aan hun inwoners. Dus niet aan ambtenaren, onderzoekers, consultants of advocaten.

Verrassend is verder Kupers’ conclusie dat de kabinetsplannen voor meer kolenstook niet tot meer CO2-uitstoot leiden. Nederland bespaart met meer kolenstook aardgas voor zichzelf en voor heel Europa. Daardoor hoeven we met onze enorme Europese koopkracht minder schaars aardgas van buiten Rusland weg te kopen, voor de neus van o.a. China en India. Die landen hoeven dan minder kolen te stoken. Dit compenseert de extra kolenstook in Nederland ruimschoots, omdat onze kolencentrales efficiënter en schoner zijn dan in veel andere landen.

Laten we stoppen met Nederland als een aparte CO2-postzegel te beschouwen en CO2-export als besparing te zien. Als wij met meer binnenlandse kolenstook buitenlandse kolenstook kunnen verminderen is dat goed voor natuur en klimaat. Lokale suboptimalisatie is zinloos, alleen de mondiale CO2-uitstoot telt. Ik mis dat aspect in het megalomane energiebeleid van NL en EU. Wij exporteren daardoor op grote schaal CO2-uitstoot, en dat is een schande.

Ik schreef er vorige maand al over: netbeheerders, politici en journalisten doen net alsof de overvolle regionale elektriciteitsnetten een verrassing zijn die snel ‘extra’ geld vergen. Media roepen hiertoe op, de regering zegt het toe, en de media vermelden dit vervolgens. Ik herinner mij toch echt dat er afgelopen najaar zwaar is onderhandeld over het nieuwe regeerakkoord. Dat er moeilijke keuzes moesten worden gemaakt over bestedingen en belastingen. Hoe kunnen er dan nu zomaar ‘extra’ miljarden uit een hoge hoed worden getoverd voor iets dat we al tien jaar kunnen zien aankomen?

Er zijn dingen die we niet kunnen zien aankomen, zoals oorlog en corona. Maar de huidige netcongestie is een fenomeen dat we in de afgelopen tien jaar systematisch zelf hebben gecreëerd. We zijn jaar na jaar wind- en zonneparken gaan bouwen, en autorijden en huisverwarming gaan elektrificeren. Elke eerstejaars natuurkundestudent van Fontys kan uitrekenen waar en wanner dat tot netcongestie leidt. Ik maak mij echt ernstig zorgen dat onze overheden en netbeheerders dit kennelijk niet meer kunnen of willen.

Ik maak mij ook zorgen over onze journalisten, die al even onkundig of onwillig blijken om energiezaken te duiden en kritisch door te vragen waar dat ‘extra’ geld vandaan komt. Er bestaat toch helemaal geen ‘extra’ geld, althans niet in mijn huishoudboekje. Als ik meer geld aan iets wil besteden moet ik aan iets anders minder geld besteden. Dat geldt ook voor ons aller rijksfinanciën. Het alternatief is meer lenen of belastingverhoging. Rupsje nooitgenoeg.

NPO brengt dit nieuws kritiekloos in het 6 uur journaal, zonder aandacht voor tegengeluiden zoals in Trouw. Hoeveel subsidie ontvangt Shell hiervoor? Hoeveel subsidie heeft Shell ontvangen voor ‘hun’ windpark Hollandse Kust Noord dat de benodigde groene stroom gaat leveren? En hoeveel CO2 bespaart deze Holland Hydrogen I waterstoffabriek eigenlijk? Ik ben zeer benieuwd naar het aantal belastingmiljarden dat hierin wordt gepompt, maar ik kan nu alvast de laatste vraag beantwoorden.

De grootste groene waterstoffabriek van Europa bespaart geen CO2. Integendeel, hij veroorzaakt extra CO2. Holland Hydrogen I gaat ruim 20.000 ton waterstofgas per jaar maken. Dit heeft een bruikbare energieinhoud van 3 petajoule. Dat is 0,15% van ons jaarlijkse energieverbruik, een dure druppel op een gloeiende plaat. Bovendien heeft groene waterstofproductie een rendement van ruwweg 50%. Er is dus 0,3% van ons jaarlijkse energieverbruik nodig om het te maken. Die 0,3% groene energie kan veel beter rechtstreeks het net op voor direct verbruik, dan verliezen we tenminste niet de helft ervan. Als Shell er daarentegen waterstof van maakt is er meer fossiele stroom op het net nodig. Dat leidt dus tot meer CO2 in plaats van minder.

Het maakt daarbij niet uit waar de waterstof wordt toegepast. De lokale CO2-besparing zal overal (industrie, mobiliteit, verwarming) ongeveer hetzelfde zijn, en altijd veel kleiner dan de extra CO2-uitstoot die groene waterstofproductie veroorzaakt. Ik zou graag zien dat onze NPO wat minder selectief kritisch is, en op dit thema net zo stevig gaat doorvragen als bij aardbevingsschade en mondkapjesfraude. Zie ook http://maarten-vanandel.com/?page_id=801

Beurscrisis, coronacrisis, zorgcrisis, woningcrisis, energiecrisis, inflatiecrisis, arbeidsmarktcrisis en stikstofcrisis volgen elkaar in rap tempo op. Het woord ‘crisis’ impliceert iets dat weinig voorkomt, tamelijk onvoorspelbaar is, een bedreiging vormt, en sterk afwijkt van de gangbare orde. Maar als we van crisis naar crisis hollen is dat kennelijk de gangbare orde en hoeven we het geen crisis meer te noemen. Bovendien zijn veel zogenaamde crises prima te voorzien, zoals in de zorg, de woningmarkt, de energie, de economie en de arbeidsmarkt.

Zo lijken mij de tekorten onder bagagepersoneel, verplegers, huisartsen, docenten, technici, ict-ers, militairen, agenten en rechters logisch en voorspelbaar. Onze beroepsbevolking groeit niet, maar het aantal bestuurders, toezichthouders, beleidsmakers, managers, marketeers, communicatiespecialisten, adviseurs en administrateurs wel. Met steeds meer regelaars blijven er steeds minder doeners over. Regelaars blijken tijdens een coronacrisis ook te denken dat iedereen thuis kan werken, omdat ze dat zelf prima kunnen. Doeners daarentegen doen hun werk vaak in fysieke ontmoeting met mensen, machines en natuur.

Verder bezorgen regelaars de doeners steeds meer administratief werk, zoals bij de zorg en de politie. Ik hoor nooit iets over een tekort aan regelgevers, bankiers, verzekeraars, consultants en managers. Tekorten treden alleen op bij mensen die concrete tastbare dingen doen. Mijn conclusie is dat overheden en instellingen structureel moeten gaan inzetten op minder regelaars. Alleen dan kunnen er meer doeners komen in de komende 5-10 jaar.

Verstandig dat minister Jetten de kolencentrales volledig gaat laten draaien om gas te besparen. Nog verstandiger om dag en nacht maximaal 100 te gaan rijden. Dat compenseert de extra CO2-uitstoot van meer kolenstroom inderdaad grotendeels. Die extra CO2-uistoot is overigens niet 10 miljoen ton per jaar, zoals het FD kopt. 10 miljoen ton per jaar is de bruto CO2-uitstoot van de extra kolenstroom, maar daarmee wordt wel 5 miljoen ton CO2 per jaar uit aardgasstroom bespaard. Netto krijgen we dus 5 miljoen ton CO2 per jaar erbij. Dat is 3% van onze nationale uitstoot. Dag en nacht maximaal 100 rijden bespaart ongeveer 2%.

Daarmee is het nut van rustig rijden nog maar eens benadrukt. Het is veruit de gemakkelijkste en goedkoopste CO2-besparingsmaatregel die er is, die we al veel eerder hadden moeten en kunnen invoeren. Het scheelt ook stikstofuitstoot, bepaald niet onbelangrijk in deze turbulente tijden. Hopelijk blijft die max. 100 rondom de klok staan, ook als we weer vrienden met Rusland zijn. Ter vergelijking: De wereldwijde luchtvaart stoot ongeveer 3% van alle CO2 uit. Rustig rijden in de hele wereld (inclusief Duitsland) bespaart evenveel CO2 als helemaal nooit meer vliegen. Dit geldt evenzeer voor brandstofauto’s als elektrische auto’s, aangezien elektriciteit voor zo’n 80% fossiel wordt opgewekt.

Daarom heet het openbare college dat ik op 29 juni samen met Fontys-collega Fons Claessen geef ‘van vliegschaamte naar hardrijschaamte’. Ik beschouw hard rijden als een gevaarlijk milieudelict, met jaarlijks honderden verkeers-doden. Een rit van Eindhoven naar Utrecht duurt sowieso een uur, wat je ook doet, dus laten we allemaal de cruise control van onze auto’s en bestelbusjes op 100 zetten. https://fontys.nl/Over-Fontys/Openbare-colleges.htm