De belangrijkste les van het falende klimaatbeleid voor het nieuwe jaar is dat we weer moeten durven kiezen. Niet iedereen hoeft mee te praten, en niet iedereen hoeft tevreden te worden gehouden. Effectief klimaat- en energiebeleid vergt duidelijke strategische keuzes, met een onderbouwde prioritering van wat we nu, later en niet doen. We moeten vooral niet alles tegelijk willen doen, of in de verkeerde volgorde. Die visieloze aanpak is een belangrijke oorzaak van het huidige falen. Dat leidt tot weinig resultaat en veel schade voor de mensen om wie het gaat.

Tata Steel is een schrijnend voorbeeld van alles tegelijk willen doen. Roet en fijnstof zijn vervuilend en maken mensen in en om IJmuiden ziek. Dat lokale probleem moet onverwijld worden aangepakt, conform de geldende milieuwetten. CO2 daarentegen is niet vervuilend. Daar merken de omwonenden niets van, en is dus minder urgent. De vervuiling enerzijds en de CO2 anderzijds vergen verschillende technische maatregelen en tijdpaden. Een gelijktijdige aanpak is inefficiënt en onnodig ingewikkeld. Een Kamerlid dat ik daar onlangs over sprak begrijpt dit, maar gaf aan dat het zo niet werkt in de politiek. De term ‘groen staal’ is daarin leidend, en daar moet alles onder vallen. Het gevolg is onnodige vertraging en overlast voor de mensen om wie het gaat.

Een schrijnend voorbeeld van verkeerde volgorde is de netcongestie van de komende tien jaar. We hebben in de afgelopen tien jaar wel aardgas en cv-ketels vervangen door windmolens en warmtepompen, maar niet het elektriciteitsnet daarop uitgebreid. Daardoor komen nieuwe bedrijven en woonwijken op een wachtlijst, en zitten Veldhovenaren in de nieuwbouwwijk Bosakkers in de kou. We hadden het net moeten uitbreiden vóórdat we meer variabel stroomaanbod en -verbruik gingen creëren, niet erná. De volgorde van klimaatmaatregelen is cruciaal voor de mensen om wie het gaat.