Hannes Zacher en Cort Rudolph stellen vast dat meer feitelijke klimaatkennis gemiddeld leidt tot minder klimaatangst, en minder klimaatkennis tot meer klimaatangst. Vervolgens hebben ze onderzocht in welke mate klimaatangst leidt tot positieve dan wel negatieve effecten. Positieve effecten zijn bijvoorbeeld minder autorijden, minder vlees eten en meer huisisolatie. Negatieve effecten zijn bijvoorbeeld depressie, gevoelens van machteloosheid en apathie. Het blijkt dat de negatieve effecten sterker zijn, en dat het aanjagen van klimaatangst contraproductief is.

Dit beantwoordt aan mijn intuïtie en ervaring, en is consistent met het wetenschappelijke gegeven dat angst aanjagen een drogredenering is en geen effectief middel om mensen bijvoorbeeld minder te laten roken. Toch volharden overheden, wetenschappers, journalisten en activisten in angst aanjagen voor klimaatverandering. Dit leidt wel tot meer milieubewustzijn (zeggen dat we moeten verduurzamen), maar niet zozeer tot meer milieubewust gedrag (zelf daadwerkelijk verduurzamen). Zacher en Rudolph geven hier nu de verklaring voor.

In plaats van angst aanjagen kunnen we beter objectieve kennis aanreiken over energie en klimaat. Dan krijgen mensen minder angst en nemen de negatieve effecten van die angst af. Dat is goed voor welzijn en volksgezondheid, en goed voor de natuur. Heel logisch eigenlijk, want we weten allang dat educatie in het algemeen leidt tot meer welzijn en verantwoordelijkheidsbesef. Dat geldt ook voor energie en klimaat, en daar blijf ik mij graag voor inzetten.
https://link.springer.com/article/10.1007/s10584-023-03518-z
https://en.wikipedia.org/wiki/Appeal_to_fear

Klimaatminister Jetten trekt 45 miljoen euro uit voor 3 gigawatt zeezonvermogen in 2030. Dat zijn 7,5 miljoen drijvende zonnepanelen, die ook bij windkracht 12 en met tonnen zoutaanslag en meeuwenpoep goed moeten blijven werken. 2000 hectare zonneparken – zo groot als het Veerse Meer – waaronder zeealgen, -planten, plankton en -dieren geen zonlicht meer krijgen en dus sterven. 7,5 miljoen zonnepanelen in 7 jaar installeren betekent 3000 zonnepanelen per dag. En daar blijft het niet bij volgens TNO, want voor 2050 zouden er nog eens 100 miljoen zonnepanelen bij moeten komen, in totaal goed voor 45 gigawatt op zee.

Daartoe zouden we na 2030 twintig jaar lang 15.000 drijvende zonnepanelen per dag moeten installeren. We zouden dan 30.000 hectare zeewater in duisternis hebben gehuld, vergelijkbaar met ons grootste nationale park de Oosterschelde. Deze milieuramp zou op zonnige zomerse dagen drie maal zoveel stroom opwekken als ons huidige gemiddelde nationale verbruik, en in lange donkere winterweken vrijwel niets. Ik ken geen concreet uitvoerings- en exploitatieplan, en ik kan me ook niet voorstellen hoe dat eruit zou zien.

TNO geeft Jetten politieke rugdekking voor onuitvoerbare klimaatplannen met desastreuse milieuschade, maar is niet democratisch aanspreekbaar op die rugdekking. Het is hoog tijd dat meer burgers en wetenschappers zich verdiepen in de huidige klimaatplannen, en zonder last en ruggenspraak publiceren wat ze daarvan vinden. Anders keert over 5-10 jaar de wal van de realiteit het schip van de politieke luchtfietserij, met alle gevolgen van dien.

Europese regeringsleiders onder wie Mark Rutte hebben in Oostende besloten tot 300 gigawatt Noordzeewindvermogen in 2050. De Delftse emeritus hoogleraar Gerard van Bussel rekent voor dat er dan 30.000 windmolens in de Noordzee komen. Als we die in 27 jaar moeten bouwen zijn dat ruim 1100 windmolens per jaar, dus 3 per dag. En met een gemiddelde levensduur van 25 jaar moeten we na 2050 ter vervanging eeuwig in dat tempo blijven doorbouwen. Ik concludeer voor de zoveelste keer dat dit het zoveelste onuitvoerbare megalomane energieplan is, met rampzalige milieuschade voor de Noordzee.

“Er moet nog wel veel onderzoek worden gedaan naar de milieueffecten en de invloed op vogels en vissen.” Ik voeg daar zelf alle schelpdieren en kruipende zeebodembewoners aan toe, die 27 jaar lang het doffe dreunen van funderingsaanleg gaan meemaken. “Het is al wel bekend dat zeewindparken heel slecht zijn voor zoogdieren zoals zeehonden en bruinvissen.” Er zijn echter nog geen milieueffectrapportages. Rijkswaterstaat zegt daarover: “De milieueffectrapportage (mer) is een hulpmiddel bij het nemen van besluiten. Op deze manier krijgt het milieubelang een volwaardige plaats in de besluitvorming.” Daar is dus in Oostende geen sprake van, want die 30.000 windmolens zijn al besloten, met deels onbekende en deels bekende schadelijke milieueffecten.

Er kan straks geen vogel meer over de Noordzee vliegen zonder duizenden windmolens tegen te komen zo hoog als de Eiffeltoren. Die windmolens zullen trouwens heel vaak stilstaan, met windstilte maar ook als het flink waait. 300 gigawatt is zes keer zoveel als het huidige gemiddelde stroomverbruik van Nederland en UK samen. Dat kunnen we met flinke wind nooit allemaal opslaan, want daar is nog nauwelijks technologie en infrastructuur voor.

Klimaatactivisten bezetten wereldwijd onderwijsinstellingen, en ‘eisen’ beëindiging van samenwerking met ‘fossiele industrie’. Die activisten bepalen kennelijk zelf wat ‘fossiele industrie’ is. Universiteiten zouden omwille van de wetenschap een open discussie willen aangaan. Waarom? Een open discussie met mensen die op basis van eigen gelijk je instituut lamleggen en zonder discussie eisen stellen? Ik zou daar niet mee willen praten. Ik zou vandalen die de wetenschap en de democratie ondermijnen laten oppakken.

Onderzoek met oliebedrijven naar schone alternatieven voor olie mag dus niet meer. Samenwerking met gasbedrijven die ons de broodnodige LNG leveren mag dus niet meer. Onderzoek met fossiele grondstofleveranciers voor medische kunststoffen en medicijnen mag dus niet meer. Samenwerking met brandstofleveranciers voor dijkonderhoud, ambulances, traumahelikopters reddingsvliegtuigen, humanitaire missies, Oekraïense tanks en vliegtuigen, en ook uw en mijn auto mag dus niet meer. Sterker nog, je mag er niet eens meer over praten, ook niet in het onderwijs.

De ongekozen zelfbenoemde hoeders van mens en natuur vinden dat zij en niet hoogleraren, onderzoekers en docenten al deze dingen mogen bepalen, eisen zelfs. Daarbij zie ik een onbegrijpelijke maatschappelijke tolerantie voor vandalisme zoals kunstbekladding, en zelfs een serieuze discussie over de toelaatbaarheid van geweld. Ik krijg door mijn schrijfsels wel eens onbeschofte taal naar mijn hoofd. Zorgelijke symptomen van groeiend fundamentalisme.

Duitsland zondert zich met de Atomausstieg af van de wereld, zoals Nederland dat een aantal jaren geleden deed met de aangekondigde ‘Gasausstieg’. Geen ander land voert een expliciet kernenergieloos beleid, en ik vrees dat Duitsland zichzelf daarmee in de nesten werkt. De drie kerncentrales die op 15 april gesloten werden leverden evenveel stroom als alle Duitse en Nederlandse zeewindparken bij elkaar! In tegenstelling tot die meer dan duizend zeewindmolens deden de drie kerncentrales dat stabiel en betrouwbaar.

De Atomausstieg zal Nederland ook niet onberoerd laten. Netbeheerder TenneT voorziet stijgende prijzen en minder leveringszekerheid van elektriciteit. Het Duitse plan om al die kernenergie, en op termijn ook alle bruinkoolenergie, te vervangen met zon en wind is volstrekt onuitvoerbaar. Volgens de Delftse energiehoogleraar Laurens de Vries zal vanwege het elektrificatiebeleid de stroomproductie 3-4 keer zo hoog moeten worden als nu. Duitsland zou dan in de komende 25 jaar acht windmolens en 200.000 zonnepanelen PER DAG moeten bouwen. Zeven dagen per week, 1300 weken aaneen, onafgebroken.

Naast de volstrekte onuitvoerbaarheid hiervan maak ik mij vooral zorgen om de rampzalige milieuschade die dit zou veroorzaken. En tot overmaat van ramp zeggen adviseurs nu ook tegen Rob Jetten dat kernenergie ‘overbodig’ zou zijn. Die adviseurs vertellen er niet bij hoe we over 10-20 jaar dan wel voldoende stabiele stroom gaan opwekken. Met wind en zon kan dat in elk geval niet. Ik ga zorgen dat straks ik zo min mogelijk stroom nodig heb.

De EU-bureaucratie in Brussel jaagt blind haar geïdeologiseerde klimaatpolitiek na, zonder oog voor de astronomische kosten, de onhaalbare doelen, en de milieuschade binnen en buiten Europa. De doelstelling voor hernieuwbaar genoemde energie is voor de zoveelste keer opgekrikt, naar 42,5% in 2030. Daartoe zouden we in tien jaar ongeveer 100.000 zeewindmolens, 300.000 landwindmolens en 10 miljard zonnepanelen moeten bouwen. Dat zijn er respectievelijk 25, 80 en 2,5 miljoen PER DAG. Het zal wat minder zijn als we de ontbossing door het ecocidale biomassabeleid blijven doorzetten.

Er blijkt geen rem meer te zitten op de interne ophitsing in EU-commissie en -parlement. Van parlementaire controle lijkt geen sprake meer, uit angst om voor klimaatontkenner door te gaan. Die meeloopmentaliteit is een gevaar voor onze democratie. Ik vraag me af wie de kosten, uitvoerbaarheid en milieuschade van de wereldvreemde klimaatspiraal nog kritisch wil of kan toetsen. Ik ben echt niet de enige die kan rekenen, maar het maken van degelijke sommen lijkt niemand meer te interesseren.

Het onzalige beleid zal tot meer ontbossing, milieuschadelijke mensonterende mijnbouw, zwarte zonneparken en gezondheidsschadelijke windmolens leiden. En natuurlijk tot oplopende energieprijzen en -belastingen. Dan ga ik nog voorbij aan het feit dat we geen technologie en infrastructuur hebben om zoveel variabele wind- en zonnestroom te transporteren en op te slaan. Laten we om te beginnen maar zoveel mogelijk energie gaan besparen.

Helaas heeft Duitsland het verzet gestaakt, en moeten nieuwe auto’s in de EU vanaf 2035 elektrisch zijn. Dat verergert de stroomtekorten van nu en straks, en ook de toenemende schaarste aan lithium, kobalt en koper. De prijzen van die metalen zullen daardoor verder stijgen, en steeds minder toegankelijk worden voor wat minder rijke werelddelen. Bovendien zullen we tot 2050 bij lang na niet 700 miljard kilowattuur groene stroom per jaar beschikbaar hebben voor honderden miljoenen elektrische auto’s.

Ik ken geen concreet uitvoeringsplan voor alle benodigde motoren, batterijen, windmolens en zonnepanelen. Ik verwacht dat ergens voor 2030 duidelijk zal worden dat zo’n plan ook niet gemaakt kan worden. We kunnen nu al uitrekenen dat het volstrekt onuitvoerbaar is (op basis van grondstof- en ruimtebeschikbaarheid, productie- en installatiecapaciteit), en ik mis kritische volksvertegenwoordigers en journalisten die de machthebbers daarover doorzagen.

In de afgelopen 5 jaar zijn zes voorspellingen van mij uitgekomen: Met zon en wind gaan we het niet redden (Tweede Kamer), biomassa is niet duurzaam (Europese wetenschappers), we moeten kerncentrales gaan bouwen (kabinet), waterstof bespaart geen CO2 (EU), we moeten investeren in aardgas (kabinet), en huisisolatie krijgt prioriteit (kabinet). Ik vrees dat het debacle van verplicht elektrische rijden een volgende voorspelling wordt die uit gaat komen.

Professor Jason Hickel, een vooraanstaande pleitbezorger van ‘degrowth’, confronteerde de Tweede Kamer onlangs met de mythe van ‘groene groei’. Economische groei blijkt altijd meer energie- en grondstofverbruik te veroorzaken. De wereld en ook het rijke Nederland zijn volgens Hickel bij lange na niet op weg om de klimaatdoelen te halen, zeker niet zolang we naar groei blijven streven. Het economische concept van voortdurende groei op een eindige planeet is onhoudbaar, en onverenigbaar met verduurzaming.

Het omgekeerde lijkt ook waar: Realisatie van de klimaatdoelen zal economische groei stoppen. Als dat zo is kunnen we dat ontgroeien maar beter gaan plannen en regisseren, anders overkomt het ons in de vorm van crises. De signalen hiervan dienen zich al nadrukkelijk aan. Hickel raadt politici aan om het streven naar algemene economische groei los te laten, en beleid te maken waarin die groei niet meer nodig is. Het onzalige EU-initiatief voor meer mijnbouw van metalen voor windmolens en autobatterijen illustreert dat we nog lang niet zover zijn.

De feiten geven Hickel gelijk. Ondanks decennia van klimaatakkoorden en duurzaamheidsplannen blijven grondstofverbruik, fossiel brandstofverbruik en CO2-uitstoot groeien. Innovatie blijkt dit niet te kunnen keren. Hickel betoogt ook dat economische groei niet aantoonbaar tot innovatie leidt, en dat groei niet nodig is om te innoveren. Hickel’s pleidooi voor ontgroeien, gestaafd met actuele feiten, zijn in mijn ogen overtuigend genoeg om zeer serieus te nemen.

Ik las een artikel uit Wyoming, USA. Over 25 jaar zullen afgewerkte windmolenbladen jaarlijks 43 miljoen ton afval opleveren. Windmolenbladen die 20 jaar geleden zijn geïnstalleerd naderen hun maximale gebruiksduur, en windmolenbladen die nu worden geïnstalleerd naderen over 20 jaar hun maximale gebruiksduur. We weten door de afgebroken windmolen in Zeewolde op 3 januari dat we die maximale gebruiksduur maar beter kunnen respecteren. Gelukkig is er in Zeewolde niemand verwond of gedood.

De gemiddelde lengte van één windmolenblad is zo’n 40 meter, en het gewicht in de orde van 5 ton. Elke windmolen heeft drie van zulke bladen. Ze zijn vrijwel niet recyclebaar, omdat ze uit thermohardende kunststof (gemaakt uit aardolie) gemengd met vezels bestaan. In Wyoming eindigen ze daarom massaal in ‘landfills’, bedekt met een laag aarde. Daar rijst nu verzet tegen, omdat die thermohardende kunststoffen en vezels in tegenstelling tot huishoudelijk afval niet verteren. De industrie werkt aan recyclebare windmolenbladen, maar daar hebben we tot 2050 niks aan.

Vrijwel alles wat er al staat en in de komende 5-10 jaar nog bijkomt zal in de stort eindigen. Ik maak me daar zorgen om, vooral ook omdat niemand in Nederland en de EU het erover heeft. Ik zou verwachten dat Jetten, van der Wal en Timmermans nu over deze problematiek communiceren, en niet pas als we door al dit afval in een volgende ‘crisis’ belanden. Bij mijn weten exporteren we het meeste afval nu, maar dat is natuurlijk geen duurzame oplossing.

Het kabinet hanteert een drogredenering: De salderingsregeling voor zonnepanelen zou een oneerlijke subsidie zijn voor mensen die genoeg geld hebben om ze aan te schaffen. Daarom wil onze regering die succesvolle regeling vanaf 2025 afbouwen. Dat is de wereld op zijn kop. Particuliere investeerders in zonnepanelen dragen rechtstreeks bij aan CO2-reductie, en krijgen daar helemaal geen subsidie voor. Het is precies andersom! De overheid gaat met het afbouwen van de saldering belasting incasseren over de duurzame stroom van uw en mijn zonnepanelen, die we met ons eigen geld hebben aangeschaft.

Stel dat je nu per jaar 2500 kilowattuur (kWu) verbruikt, en met zonnepanelen 1500 kWu produceert. In de salderingsregeling betaal je dan netto 2500 – 1500 = 1000 kWu. Zonder saldering moet je over de verbruikte 2500 kWu de marktprijs inclusief belastingen betalen, en krijg je voor de teruggeleverde 1500 kWu een lagere prijs exclusief belastingen. Daarmee vangt de overheid dus belastingen over die 1500 kWu stroom van jouw zonnepanelen. Dat vind ik diefstal op klaarlichte dag, zeker als je bedenkt dat de stroomprijs die wij betalen voor een groot deel uit belastingen bestaat. Ik kan hier onderuit komen door mijn zonnepanelen van het net af te koppelen, en al mijn zonnestroom voor mezelf op te slaan en te verbruiken. Is dat wat de overheid wil, ieder voor zich?

Ik wil dat niet. Nu profiteer ik als de zon niet schijnt via het net van de windmolen van de boer verderop, en hij van mijn zonnepanelen als de wind niet waait. Belastingheffing op particulier opgewekte duurzame stroom vind ik oneerlijk, en past in het geldgraairijtje van toeslagenaffaire, gaswinning en aardbevingsschadeafhandeling. Het ergste vind ik nog dat daar doorzichtige drogredeneringen voor worden gebruikt, in de hoop dat u en ik erin trappen.