Deze kop in het FD is veelzeggend. Ik kreeg op Prinsjesdag al de kriebels van de halve waarheid in de Troonrede: “De realiteit is dat het klimaatbeleid raakt aan onze hele manier van wonen, werken en leven”. We weten nu waarom de koning er niet bij zei hoe het klimaatbeleid ons raakt. Het is een boodschap die niemand wil vertellen en waarvoor niemand wil opdraaien. Het gekissebis in de coalitie over verdeling van de kosten tussen burgers, overheid en bedrijven is een schijnvertoning. Uiteindelijk betalen wij als 17 miljoen Nederlanders alles: Rechtstreeks, via belastingverhogingen, en in duurdere producten.

In mijn boek de Groene Illusie beschrijf ik de maatschappelijke consequenties van een energietransitie. Die zijn draconisch, maar worden niet benoemd in het publieke debat. Daarmee laten we elkaar in de waan dat we zonder in te leveren kunnen verduurzamen. Een natuurwetenschappelijke analyse van alle energieopties leert echter dat dit een groene illusie is. Zolang we geloven dat we zonder offers een energietransitie kunnen realiseren komt er geen energietransitie. Als we dat niet serieus gaan bespreken met elkaar is een crisis niet uit te sluiten, om te beginnen een kabinetscrisis.

De Groene Illusie is voor 19,50 te koop in de betere boekhandel zoals van Piere in Eindhoven, en via managementboek.nl en bol.com. Je kunt het boek ook rechtstreeks bij mij bestellen via info@maarten-vanandel.com

“Auto van de zaak speelt belangrijke rol in vergroening mobiliteit”, aldus het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Mede door fiscale stimulering van elektrisch rijden is de CO2 uitstoot van zakenauto’s in de periode 2011-2016 met 6% afgenomen.
Dat geloof ik direct. Plug-in hybrids en volledig elektrische auto’s stoten weinig of geen CO2 uit. Maar het opwekken van de elektriciteit waarop deze auto’s rijden produceert wel CO2. Groene stroom zal de komende decennia schaars blijven, dus meer elektrische auto’s betekent meer gas, kolen en kernenergie. Ik vraag mij af of het PBL dit heeft meegenomen in zijn analyse.

CO2 uitstoot is een mondiale kwestie, dus het heeft geen zin om alleen te kijken naar wat er uit de uitlaat van een auto komt. Voor een volledig beeld moet de gehele energieketen worden beschouwd, dus ook de opwekking en het transport van elektriciteit. Door dit niet te vermelden laat het PBL ons in onzekerheid over de werkelijke milieueffecten van elektrisch rijden. Dat is jammer, want die onzekerheid leidt tot verwarring, speculatie en cynisme. Daarmee is de vergroening van onze mobiliteit niet geholpen, en blijft de vraag in de titel helaas onbeantwoord

De Groene Illusie is voor 19,50 te koop in de betere boekhandel zoals van Piere in Eindhoven, en via managementboek.nl en bol.com. Je kunt het boek ook rechtstreeks bij mij bestellen via info@maarten-vanandel.com

“Met 1,6 kind per vrouw is de krimp begonnen”, kopt de NRC op 22 september. Bevolkingskrimp veroorzaakt allerlei maatschappelijke en economische problemen, en is iets waar West-Europese politici volgens deskundigen meer aandacht aan zouden moeten besteden. Daarmee verklaren we onszelf eigenlijk tot een lineair systeem: De mensheid kan alleen blijven functioneren als zij groeit. Tegelijkertijd beseffen we allemaal dat de wereldbevolking niet eindeloos kan blijven groeien, en dat we terug moeten naar de circulariteit van voor 1900. Bevolkingsgroei is een belangrijke oorzaak van toenemend energieverbruik en uitputting van natuurlijke bronnen.

Dit is een existentieel dilemma waar nog niemand een antwoord op heeft. Niemand weet ook hoe we de wereldwijde bevolkingsgroei zouden moet stoppen, als we dat zouden willen. Hoge regionale welvaart leidt tot lage regionale bevolkingsgroei, maar het is gissen of dat ook op wereldschaal geldt. De VN voorspellen tot 2050 en ook daarna een verdere groei van zowel de wereldbevolking als de wereldwijde energieconsumptie. Met dat laatste zou één van de essentiële voorwaarden voor de Klimaatdoelstellingen van Parijs zijn geschonden. Dit zou naar mijn mening een prominent onderwerp in het publieke energiedebat moeten zijn.

Mijn boekpresentatie op 21 september was geanimeerd en goed bezocht. Ik vond het een unieke belevenis en ik wil alle aanwezigen hartelijk danken.
De Groene Illusie is voor 19,50 te koop in de betere boekhandel zoals van Piere in Eindhoven, en via www.managementboek.nl . Je kunt het boek ook rechtstreeks bij mij bestellen met een email naar info@maarten-vanandel.com

“De realiteit is dat het klimaatbeleid raakt aan onze hele manier van wonen, werken en leven”, sprak de koning op Prinsjesdag. Dat is de waarheid, maar wel de halve waarheid. Ik had er graag achteraan gehoord hoe het klimaatbeleid ons raakt. Misschien zei onze Majesteit dat er niet bij omdat het teveel zou misstaan in een verder optimistische Troonrede. Hopelijk horen we er volgend jaar meer over, als de nationale Klimaatwet is uitgekristalliseerd en we de draconische consequenties daarvan niet langer uit de weg kunnen gaan.

Intussen wil de KLM meer op biokerosine gaan vliegen, uit een nieuw te bouwen fabriek in Nederland. Dat klinkt loffelijk, maar ik vind het toch geen goed plan. Veel belangrijker is dat Milieudefensie het ook geen goed plan vindt. De KLM gaat het niet redden met afgewerkt frituurvet, dus zullen er enorme landbouwarealen nodig zijn om oliehoudende gewassen te telen. Voor de Europese luchtvaart vergt 3% biokerosine al de helft van Nederland. Op die twee miljoen hectare kan dan geen voedsel meer worden verbouwd, en zoveel akkerland hebben we ook helemaal niet over in Europa. Dus gaan de regenwouden in ontwikkelingslanden eraan. Ik ben het niet altijd eens met Milieudefensie, maar nu wel: Stop met alle soorten biobrandstoffen. Stop met het verbranden van voedsel in auto- en vliegtuigmotoren.

In De Groene Illusie ga ik uitgebreid in op biomassa als alternatief voor fossiele brandstoffen. Ik kijk uit naar mijn boekpresentatie op vrijdagavond 21 september bij van Piere boekhandel in Eindhoven. Je bent van harte welkom vanaf 19.00 uur, met familie en vrienden. Aan sfeer, muziek en een lekker drankje zal het in elk geval niet ontbreken.
Je kunt het boek in de winkel kopen, of bestellen door deze nieuwsbrief te beantwoorden. Zie www.libris.nl/vanpiere/agenda/september/boekpresentatie-de-groene-illusie/

IJzerpoeder kan branden, en daarbij komt geen CO2 vrij. Eindhovense studenten willen hiermee een duurzaam alternatief voor fossiele brandstoffen ontwikkelen. Doel is om met duurzaam opgewekte elektriciteit ijzer te maken uit ijzererts. Daarmee kan overproductie van groene stroom op zonnige winderige dagen worden opgeslagen, en via verbranding van het ijzer weer worden teruggewonnen op donkere windstille avonden.
De ambitieuze studenten adresseren zo een belangrijke bottleneck voor duurzame energie: Energieopslag. Iedereen wil op elk moment van de dag of nacht energie kunnen gebruiken. Windmolens en zonnepanelen produceren echter altijd teveel of te weinig energie. Vraag en aanbod van duurzame energie moeten daarom voortdurend “gebalanceerd” worden, en dat kan alleen met grootschalige energieopslag. Metalen zoals ijzer en zink worden hierop onderzocht.

Dat is een enorme uitdaging. Fossiele brandstoffen verbranden tot waterdamp en CO2. IJzer daarentegen verbrandt tot ijzeroxide (roest), dat als vaste stof in het verbrandingsproces achterblijft. Dat bemoeilijkt grootschalige toepassing. Ook de productie van ijzer met groene stroom staat nog in de kinderschoenen. Verder bevat ijzer per kilo zes maal zo weinig energie als aardolie, en is dus te zwaar om als brandstof mee te nemen in auto’s en vliegtuigen.

In De Groene Illusie ga ik in op metalen en andere opties voor grootschalige energieopslag. Op vrijdagavond 21 september presenteer ik mijn boek bij van Piere boekhandel in Eindhoven. Meld je aan via info@vanpiere.nl en wees welkom vanaf 19.00 uur, met een lekker drankje en muzikale omlijsting van twee topmusici! Zie www.libris.nl/vanpiere/agenda/september/boekpresentatie-de-groene-illusie/

Minister Schouten slaat met haar toekomstvisie op de landbouw de spijker op zijn kop. Wie heeft het ooit bedacht om veevoer voor Brabantse varkens uit Groningen te importeren (of erger nog, uit Brazilië)? Dat veevoer bevat stikstof en fosfor, dat er aan de achterkant van een varken vrijwel 1 op 1 uitkomt. Zo ontstaat in Brabant een overschot van nitraat en fosfaat, en moet in Groningen een even groot tekort aan nitraat en fosfaat worden aangevuld met kunstmest. Varkensmest terugslepen van Brabant naar Groningen is inefficient, want mest bestaat voor een groot deel uit water en is daardoor volumineus en zwaar.

Dit lineaire landbouwsysteem kon in de vorige eeuw ontstaan dankzij fossiele brandstoffen. Vandaag de dag gaat maar liefst 25% van het totale wereldwijde energieverbruik naar het vervoeren van mensen en goederen. Dat kan inderdaad zo niet doorgaan, en de oplossing is in essentie simpel: “Local for local”, net als honderd jaar geleden. Veevoer moet van akkers uit de eigen streek komen, zodat de mest 1 op 1 terug kan naar die akkers. We leerden dit vroeger op school kennen als “gemengd bedrijf”, een combinatie van akkerbouw en veeteelt die nu alleen nog in ontwikkelingslanden voorkomt (!). De landbouwvisie van Carola Schouten is zelfs van toepassing op onze hele maatschappij, en moet ons weer terugbrengen bij de circulariteit die we in de 20e eeuw bijna waren vergeten.

De boekpresentatie van de Groene Illusie op 21 september bij van Piere boekhandel in Eindhoven komt steeds dichterbij. Meld je aan op info@vanpiere.nl en wees welkom vanaf 19.00 uur. De presentatie begint om 19.30, en daarna heffen we samen het glas. Zie www.libris.nl/vanpiere/agenda/september/boekpresentatie-de-groene-illusie/

Het kabinet moet vaart maken met grootschalige windparken boven de Wadden, aldus het Financieel Dagblad. Anders kan de industrie in Noord-Nederland haar ambitieuze klimaatdoelstellingen niet waarmaken.
Dat klinkt wel heel opportunistisch. De Noord-Nederlandse industrie kan toch zeker niet de windmolens in de Noordzee claimen? Zo kan iedereen wel zeggen dat hij duurzaam is. Arjen Lubach heeft op 4 februari haarfijn aangetoond waar dat toe leidt. Groene stroom is er maar één keer voor ons allemaal, evenals de kostbare Noordzee die kennelijk vol met gigantische windmolens moet worden gezet.

Ik heb daar eerlijk gezegd een slecht gevoel over, en mijn berekeningen aan windenergie maken dat er niet beter op. Windmolens vergen heel veel ruimte, en zijn invasief voor de natuur. Niemand kent de langetermijneffecten op landdieren, zeezoogdieren, vissen en vogels. Het feit dat we technisch in staat zijn om windmolenparken in de Noordzee te bouwen wil nog niet zeggen dat we dat ongebreideld moeten doen. Waarom protesteert de milieubeweging hier niet tegen?

De eerste exemplaren van de Groene Illusie zijn binnen van de drukker, en ik kijk uit naar mijn boekpresentatie op vrijdagavond 21 september bij boekhandel van Piere in Eindhoven. Wees welkom, het wordt gezellig met hapjes en drankjes voor iedereen. De inloop is vanaf 19.00 uur, en het is handig als je je even aanmeldt bij info@vanpiere.nl