Het consortium Zon op Water wil met drijvende zonneparken 2000 megawattpiek gaan opwekken. Een bekende krant vermeldde dat onlangs abusievelijk als 2000 megawattuur, hetgeen tot absurde uitkomsten zou leiden. Alweer werden vermogen en energie door elkaar gehaspeld, en het kostte me enige moeite om de juiste toedracht te achterhalen.

Gemiddeld leveren zonnepanelen ongeveer 10% van hun piekvermogen. Die 2000 megawattpiek op water is dus door het jaar heen 200 megawatt. Dat is goed voor ruim 1% van onze nationale elektriciteitsbehoefte, en 0,2% van ons totale energieverbruik. Daarvoor zou op land geen ruimte meer zijn, en is 2000 hectare water nodig. Dat is zoiets als het Veerse Meer. Intussen vraag ik mij af of de kikkers, vissen, algen en planten onder die drijvende zonneparken zullen sterven door gebrek aan zonlicht. In dat geval zou de ‘verovering’ van het water neerkomen op ‘plundering’.

Het is zeker niet mijn doel om duurzame energie-initiatieven kapot te rekenen. Integendeel. Rekensommen zijn daarentegen wel essentieel om de verhoudingen in beeld te krijgen. En die verhoudingen kloppen tot nu toe niet. Dus blijf ik sommen maken en daarover schrijven, want zolang de verhoudingen niet kloppen schiet het niet op met de zo noodzakelijke reductie van fossiele brandstoffen.

Drie miljoen jaar geleden koelde de aarde sterk af, en begon een periode van uitzonderlijke kou die nog altijd voortduurt. IJstijden en tussenijstijden wisselen elkaar af, en de temperatuur en zeespiegel op aarde liggen aanzienlijk lager dan voorheen. In die barre omstandigheden evolueerde de mens tot homo sapiens sapiens. De meest recente ijstijd, waarin de mammoet en de neanderthaler uitstierven, eindigde 12.000 jaar geleden. Dat was het einde van het Pleistoceen, en het begin van het huidige Holoceen waarin we op weg zijn naar de volgende ijstijd.

De afgelopen 50 jaar worden soms het anthropoceen genoemd. Dat is geen paleontologische term maar een sociaal-ecologische typering, die de overweldigende invloed van de mens op aarde benadrukt. Sinds wij onszelf op de maan hebben gezet zijn we letterlijk en figuurlijk boven de aarde uitgestegen, en drukken we steeds meer een stempel op onze planeet. Dat beperkt zich niet tot energie en klimaat, maar omvat alles wat mensen ondernemen.

Glenn Albrecht bepleit een onverwijlde transitie van het ecocidale anthropoceen naar een ecocentraal symbioceen. De kern hiervan is dat wijzelf deel zijn van de natuur, en dat schade aan de natuur dus schade aan onszelf is. Zo’n transitie vergt een ander sociaal, economisch en politiek systeem dan we nu hebben. Tijdens de Dutch Design Week besteden BioArt Laboratories hier aandacht aan.

Er is heel wat voor nodig om 10% bio-ethanol aan benzine toe te voegen. We verbruiken jaarlijks in Nederland 6 miljard liter benzine. Dat vergt dus 600 miljoen liter bio-ethanol. Daarvoor moet 6 miljard kilo suiker- en zetmeelrijk gewas worden vergist, zoals suikerbieten en aardappels. Om dat te verbouwen is jaarlijks ruim 100.000 hectare akkerland nodig. Dat is 13% van het totale Nederlandse akkerbouwareaal, en vergelijkbaar met het oppervlak van al onze 21 Nationale Parken bij elkaar.

Die 100.000 hectare, en de 6 miljard kilo voedzame gewassen die daar vanaf komen, zijn dan niet meer beschikbaar voor de voedselvoorziening. Dat is niet aanvaardbaar in een wereld waarin miljoenen mensen honger lijden. Dus moeten we ergens 100.000 hectare natuur opofferen, bijvoorbeeld Braziliaans regenwoud. Het komt mij eerlijk gezegd voor dat we met E10 benzine het paard achter de wagen spannen.

Vrijwel alle biobrandstoffen worden gemaakt van gewassen die met dat doel verbouwd zijn. Dat is in directie concurrentie met natuur en voedselvoorziening. Ik kom net als Milieudefensie en de Europese Koepel van Wetenschappers tot de conclusie dat biobrandstoffen niet duurzaam zijn, en zelfs helemaal geen CO2 besparen. Hoog tijd om deze controverse op de Haagse en Brusselse agenda te zetten.