We moeten de komende dertig jaar elke dag 1000 bestaande huizen van het gas afhalen. “Dat moeten we werkend maken”, zeggen de voorstanders en belanghebbenden. Net zoals Diederik Samsom zegt dat duurzame boomverbranding werkend moet worden gemaakt, en autofabrikanten zeggen dat menswaardige kobaltwinning werkend moet worden gemaakt. We moeten de komende tien jaar ook de dagelijkse aanleg van 3 windmolens en 60.000 zonnepanelen werkend maken. En in 2030 vallen appels omhoog.

Dit is niet cynisch bedoeld. Ik ben ambitieus in het besparen van grondstoffen, energie en CO2 aan de consumptiekant, bij u en mij. Daar zit het leeuwendeel van alle verduurzaming die we de komende decennia kunnen bewerkstelligen. Dat moet zeker met effectieve technologie en infrastructuur worden aangevuld, maar laten daar dan een solide plan van aanpak voor maken in plaats van lukraak iets in gang te zetten zonder benul hoe we het werkend krijgen.

Nu leggen overheden ongevalideerde doelen in wetten vast, verwijten vervolgens burgers en bedrijven dat ze onvoldoende meewerken, en worden zelf voor de rechter gesleept als de doelen niet worden gehaald. Laten we ons bevrijden uit deze ‘reality bubble’ en ‘systemic thinking’ gaan toepassen. In De Groene Kans pleit ik daartoe voor eenduidige terminologie en getallen, het leren zien van energie, en systematische ketenbenadering.