De EU-bureaucratie in Brussel jaagt blind haar geïdeologiseerde klimaatpolitiek na, zonder oog voor de astronomische kosten, de onhaalbare doelen, en de milieuschade binnen en buiten Europa. De doelstelling voor hernieuwbaar genoemde energie is voor de zoveelste keer opgekrikt, naar 42,5% in 2030. Daartoe zouden we in tien jaar ongeveer 100.000 zeewindmolens, 300.000 landwindmolens en 10 miljard zonnepanelen moeten bouwen. Dat zijn er respectievelijk 25, 80 en 2,5 miljoen PER DAG. Het zal wat minder zijn als we de ontbossing door het ecocidale biomassabeleid blijven doorzetten.

Er blijkt geen rem meer te zitten op de interne ophitsing in EU-commissie en -parlement. Van parlementaire controle lijkt geen sprake meer, uit angst om voor klimaatontkenner door te gaan. Die meeloopmentaliteit is een gevaar voor onze democratie. Ik vraag me af wie de kosten, uitvoerbaarheid en milieuschade van de wereldvreemde klimaatspiraal nog kritisch wil of kan toetsen. Ik ben echt niet de enige die kan rekenen, maar het maken van degelijke sommen lijkt niemand meer te interesseren.

Het onzalige beleid zal tot meer ontbossing, milieuschadelijke mensonterende mijnbouw, zwarte zonneparken en gezondheidsschadelijke windmolens leiden. En natuurlijk tot oplopende energieprijzen en -belastingen. Dan ga ik nog voorbij aan het feit dat we geen technologie en infrastructuur hebben om zoveel variabele wind- en zonnestroom te transporteren en op te slaan. Laten we om te beginnen maar zoveel mogelijk energie gaan besparen.

Helaas heeft Duitsland het verzet gestaakt, en moeten nieuwe auto’s in de EU vanaf 2035 elektrisch zijn. Dat verergert de stroomtekorten van nu en straks, en ook de toenemende schaarste aan lithium, kobalt en koper. De prijzen van die metalen zullen daardoor verder stijgen, en steeds minder toegankelijk worden voor wat minder rijke werelddelen. Bovendien zullen we tot 2050 bij lang na niet 700 miljard kilowattuur groene stroom per jaar beschikbaar hebben voor honderden miljoenen elektrische auto’s.

Ik ken geen concreet uitvoeringsplan voor alle benodigde motoren, batterijen, windmolens en zonnepanelen. Ik verwacht dat ergens voor 2030 duidelijk zal worden dat zo’n plan ook niet gemaakt kan worden. We kunnen nu al uitrekenen dat het volstrekt onuitvoerbaar is (op basis van grondstof- en ruimtebeschikbaarheid, productie- en installatiecapaciteit), en ik mis kritische volksvertegenwoordigers en journalisten die de machthebbers daarover doorzagen.

In de afgelopen 5 jaar zijn zes voorspellingen van mij uitgekomen: Met zon en wind gaan we het niet redden (Tweede Kamer), biomassa is niet duurzaam (Europese wetenschappers), we moeten kerncentrales gaan bouwen (kabinet), waterstof bespaart geen CO2 (EU), we moeten investeren in aardgas (kabinet), en huisisolatie krijgt prioriteit (kabinet). Ik vrees dat het debacle van verplicht elektrische rijden een volgende voorspelling wordt die uit gaat komen.

Professor Jason Hickel, een vooraanstaande pleitbezorger van ‘degrowth’, confronteerde de Tweede Kamer onlangs met de mythe van ‘groene groei’. Economische groei blijkt altijd meer energie- en grondstofverbruik te veroorzaken. De wereld en ook het rijke Nederland zijn volgens Hickel bij lange na niet op weg om de klimaatdoelen te halen, zeker niet zolang we naar groei blijven streven. Het economische concept van voortdurende groei op een eindige planeet is onhoudbaar, en onverenigbaar met verduurzaming.

Het omgekeerde lijkt ook waar: Realisatie van de klimaatdoelen zal economische groei stoppen. Als dat zo is kunnen we dat ontgroeien maar beter gaan plannen en regisseren, anders overkomt het ons in de vorm van crises. De signalen hiervan dienen zich al nadrukkelijk aan. Hickel raadt politici aan om het streven naar algemene economische groei los te laten, en beleid te maken waarin die groei niet meer nodig is. Het onzalige EU-initiatief voor meer mijnbouw van metalen voor windmolens en autobatterijen illustreert dat we nog lang niet zover zijn.

De feiten geven Hickel gelijk. Ondanks decennia van klimaatakkoorden en duurzaamheidsplannen blijven grondstofverbruik, fossiel brandstofverbruik en CO2-uitstoot groeien. Innovatie blijkt dit niet te kunnen keren. Hickel betoogt ook dat economische groei niet aantoonbaar tot innovatie leidt, en dat groei niet nodig is om te innoveren. Hickel’s pleidooi voor ontgroeien, gestaafd met actuele feiten, zijn in mijn ogen overtuigend genoeg om zeer serieus te nemen.

Ik las een artikel uit Wyoming, USA. Over 25 jaar zullen afgewerkte windmolenbladen jaarlijks 43 miljoen ton afval opleveren. Windmolenbladen die 20 jaar geleden zijn geïnstalleerd naderen hun maximale gebruiksduur, en windmolenbladen die nu worden geïnstalleerd naderen over 20 jaar hun maximale gebruiksduur. We weten door de afgebroken windmolen in Zeewolde op 3 januari dat we die maximale gebruiksduur maar beter kunnen respecteren. Gelukkig is er in Zeewolde niemand verwond of gedood.

De gemiddelde lengte van één windmolenblad is zo’n 40 meter, en het gewicht in de orde van 5 ton. Elke windmolen heeft drie van zulke bladen. Ze zijn vrijwel niet recyclebaar, omdat ze uit thermohardende kunststof (gemaakt uit aardolie) gemengd met vezels bestaan. In Wyoming eindigen ze daarom massaal in ‘landfills’, bedekt met een laag aarde. Daar rijst nu verzet tegen, omdat die thermohardende kunststoffen en vezels in tegenstelling tot huishoudelijk afval niet verteren. De industrie werkt aan recyclebare windmolenbladen, maar daar hebben we tot 2050 niks aan.

Vrijwel alles wat er al staat en in de komende 5-10 jaar nog bijkomt zal in de stort eindigen. Ik maak me daar zorgen om, vooral ook omdat niemand in Nederland en de EU het erover heeft. Ik zou verwachten dat Jetten, van der Wal en Timmermans nu over deze problematiek communiceren, en niet pas als we door al dit afval in een volgende ‘crisis’ belanden. Bij mijn weten exporteren we het meeste afval nu, maar dat is natuurlijk geen duurzame oplossing.

Het kabinet hanteert een drogredenering: De salderingsregeling voor zonnepanelen zou een oneerlijke subsidie zijn voor mensen die genoeg geld hebben om ze aan te schaffen. Daarom wil onze regering die succesvolle regeling vanaf 2025 afbouwen. Dat is de wereld op zijn kop. Particuliere investeerders in zonnepanelen dragen rechtstreeks bij aan CO2-reductie, en krijgen daar helemaal geen subsidie voor. Het is precies andersom! De overheid gaat met het afbouwen van de saldering belasting incasseren over de duurzame stroom van uw en mijn zonnepanelen, die we met ons eigen geld hebben aangeschaft.

Stel dat je nu per jaar 2500 kilowattuur (kWu) verbruikt, en met zonnepanelen 1500 kWu produceert. In de salderingsregeling betaal je dan netto 2500 – 1500 = 1000 kWu. Zonder saldering moet je over de verbruikte 2500 kWu de marktprijs inclusief belastingen betalen, en krijg je voor de teruggeleverde 1500 kWu een lagere prijs exclusief belastingen. Daarmee vangt de overheid dus belastingen over die 1500 kWu stroom van jouw zonnepanelen. Dat vind ik diefstal op klaarlichte dag, zeker als je bedenkt dat de stroomprijs die wij betalen voor een groot deel uit belastingen bestaat. Ik kan hier onderuit komen door mijn zonnepanelen van het net af te koppelen, en al mijn zonnestroom voor mezelf op te slaan en te verbruiken. Is dat wat de overheid wil, ieder voor zich?

Ik wil dat niet. Nu profiteer ik als de zon niet schijnt via het net van de windmolen van de boer verderop, en hij van mijn zonnepanelen als de wind niet waait. Belastingheffing op particulier opgewekte duurzame stroom vind ik oneerlijk, en past in het geldgraairijtje van toeslagenaffaire, gaswinning en aardbevingsschadeafhandeling. Het ergste vind ik nog dat daar doorzichtige drogredeneringen voor worden gebruikt, in de hoop dat u en ik erin trappen.

Dit concludeert de Algemene Rekenkamer. Een overzicht van waar alle klimaatmiljarden precies heen gaan ontbreekt. De Algemene Rekenkamer doelt daarmee op de niet-verifieerbare rechtmatigheid van klimaatkosten. Dat is belangrijk, maar ik vind de niet-verifieerbare doelmatigheid nog veel belangrijker: Hoeveel feitelijke (d.w.z. in het hier en nu meetbare) CO2-besparing hebben alle klimaatkosten tot nu toe opgeleverd? Hoeveel gram CO2 per euro hebben we nu echt bespaard? Daar is ook geen overzicht van.

Ik heb met enige moeite de helft van het antwoord kunnen ontrafelen, namelijk de totale hoeveelheid bespaarde CO2. Die was in Nederland in 2021 ca. 11 miljoen ton per jaar, ongeveer 7% van ons totaal. Dat is wat 25 jaar wind en zon opbouwen ons heeft gebracht. Het effect van waterstof, warmtepompen en elektrische auto’s is marginaal, en (houtige) biomassa is zelfs contraproductief (want dat stoot nu meer CO2 uit dan steenkool, ongeacht politieke redeneringen dat biomassa klimaatneutraal zou zijn). Het blijft onduidelijk hoeveel miljarden euro’s die 11 miljoen ton jaarlijkse CO2-besparing hebben gekost.

Onze deskundige ambtenaren kunnen die kosten ongetwijfeld inzichtelijk maken. Ik kan alleen maar gissen waarom de Algemene Rekenkamer ze niet krijgt. Ik houd het erop dat deze gegevens in navolging van de toeslagenaffaire en het Groningse aardgasdebacle een ongekend politiek schandaal zullen veroorzaken. Ze zullen ergens tussen nu en 2030 ontbloten dat onze klimaatkeizer in werkelijkheid hooguit een onderbroek aan heeft.

TenneT voorziet een stroomtekort in 2030. Natuur & Milieu wil alle kolencentrales sluiten in 2025. Deze twee volstrekt onverenigbare berichten illustreren een 21e-eeuwse terugtrekking in de eigen bubbel van gelijkgestemden, zoals we die 100 jaar geleden zagen bij het socialisme, liberalisme, katholicisme en protestantisme. Voor energie en verduurzaming is dat extra fnuikend, omdat daar de natuurwetenschappelijke (on)mogelijkheden leidend zijn, en niet allerlei menselijke overtuigingen en idealen.

TenneT weet als netbeheerder allang dat we niet ongestraft stabiele stroomproducenten (kolen- en kerncentrales) kunnen afbouwen, instabiele stroomproducenten (wind en zon) kunnen opbouwen, en ook nog eens heel snel meer stroomvraag (elektrische auto’s en warmtepompen) kunnen creëren. Natuur & Milieu zou dit moeten weten, in constructieve dialoog met TenneT. Regeringspartij Die Grünen in Duitsland moet na acht jaar misplaatst idealisme daarom instemmen met een verlengde bedrijfsduur van kerncentrales en een verhoogde bruinkoolwinning onder het geofferde dorp Lützerath.

De huidige stroomtekorten in Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en Nederland zijn niet het gevolg van de oorlog in Oekraïne. We hebben die sinds de Russische inval in de Krim eigenhandig gecreëerd met acht jaar van toenemende kortzichtigheid en polarisatie. Nu gaat met Poetin als kwade genius de recente ban op kerncentrales en fossiele investeringen van tafel, maar we hebben onze zogenaamde energiecrisis toch echt zelf veroorzaakt.

“We lijden onder hoge prijzen en hoge inflatie. 10% minimumloonsverhoging is niet genoeg. We kampen met medicijngebrek, en een aan tekort aan kinder-IC’s. Teveel zwaargewonden bij ongevallen komen in een ‘verkeerd’ ziekenhuis terecht. Extreme kou teistert de VS, zogenaamd vanwege klimaatverandering. De koning spreekt van een schaduw van zorgen in onzekere tijden.”
De negativiteit druipt eraf in het nieuws van de laatste week van het jaar. Je zou niet zeggen dat we in één van de rijkste landen ter wereld leven, met uitgebreide sociale voorzieningen en goede gezondheidszorg.

“Ambulancepersoneel kiest soms bewust voor het meest nabije ziekenhuis in plaats van het meest gespecialiseerde, en het is niet duidelijk dat dat verkeerd zou zijn. De kou in de VS is niet ongebruikelijk, aldus Gerrit Hiemstra. De tijden zijn altijd onzeker geweest, en de koning geeft aan dat we in saamhorigheid moeilijkheden kunnen overwinnen.”
Dat klinkt al beter. Het wordt nog beter met een mooie reportage over een groeiende Joodse gemeenschap in de Verenigde Arabische Emiraten, waarin een rabbi op zijn huwelijksfeest danst met Arabische vrienden.

Nederlanders geven aan dat ze de toenemende polarisatie in politiek en media beu zijn, en daarom minder naar het nieuws kijken. Ik kijk ook minder, omdat ik al die negativiteit beu ben. Ambitie is mooi, maar alles wat niet naar wens loopt als probleem neerzetten vind ik lelijk en schadelijk. Het goede nieuws is dat veel landgenoten dat ook vinden, en het graag anders willen. Goed nieuws zou niet verkopen. Toch droom ik in 2023 van meer positiviteit in politiek en media.

We hebben snel nieuwe terminals nodig voor vloeibaar aardgas (LNG), en er komen twee nieuwe kerncentrales bij in Borssele. Kernenergie was sinds Fukushima lange tijd taboe, en fossiele investeringen zijn nog maar een jaar geleden bij de klimaattop COP-26 officieel in de ban gedaan. Dit alles illustreert hoe visieloos ons energiebeleid is. Onze regeringen kijken niet langer dan vier jaar vooruit, doen allerlei ongefundeerde aannames (bijvoorbeeld dat biomassa en aardgasloze huizen CO2 besparen), en houden geen rekening met veranderende omstandigheden.

De nieuwe LNG-terminals en kerncentrales zijn overigens verstandige beslissingen. Anders dreigen we over een jaar in de kou te zitten en zal extra kolenstook de CO2-uistoot verhogen. Ik vind het wel buitengewoon zorgelijk dat we deze beslissingen niet acht jaar eerder hebben genomen. Alle signalen en kennis daarvoor waren allang voorhanden, sinds de Russische inval in de Krim en zeker ook tijdens de zotte en ongeloofwaardige COP-26 banvloek op fossiele investeringen.

Het energiedebat is verworden tot een politiek correcte vicieuze cirkel waarin kritische geluiden dogmatisch worden verketterd. Er zijn nauwelijks journalisten, politici en directeuren die in het openbaar van de officiële energielijn durven af te wijken. Dat is slecht voor onze democratie, en leidt tot het huidige ineffectieve en peperdure zwalkbeleid. Ik proost op een nieuwjaar met meer openheid en op visie, feiten en logica gebaseerd energiebeleid.

Politici en beleidsmakers acteren alsof elektriciteit een energiebron is, een soort perpetuum mobile die vanzelf uit het stopcontact komt. Het tegendeel is waar. De keten van elektriciteitsopwekking, -transport en -distributie is duur en complex, en gaat gepaard met aanzienlijke energieverliezen. Zeker als we elektriciteit grootschalig moeten gaan opslaan (wat we nu gelukkig nog niet hoeven). Elektriciteit is absoluut geen energiebron. Het is slechts een gedeeltelijke drager van elders opgewekte energie. Net als waterstof.

Als onze EU-regeringen besluiten dat we omwille van CO2-reductie elektrisch moeten gaan rijden, verwarmen en ondernemen, verwacht ik een concreet integraal uitvoeringsplan voor de enorme hoeveelheid extra groene stroom die daarvoor in de komende 15 jaar moet worden opgewekt, getransporteerd en opgeslagen. Niets daarvan. Bedrijven die stroom nodig hebben komen in plaats daarvan op een wachtlijst, en in Zwitserland moeten elektrische auto’s komende winter minder gaan rijden.

Elektriciteit is complex, schaars en duur, en zal dat ook na 2035 blijven. Het is wel gebruiksvriendelijk en schoon voor de consument. Laten we deze kostbare energiedrager dus vooral benutten in kleine huishoudelijke verbruikers zoals lampen en wasmachines, en niet verkwanselen in honderden malen grotere verbruikers zoals warmtepompen, elektrische auto’s en industriële processen waarvoor nota bene een goed werkend fossiel alternatief bestaat. http://maarten-vanandel.com/?page_id=675