Dagblad Trouw beloont met een eerste plaats in hun duurzaamheidstop-100 gevaarlijke luchthaveninbraken en snelwegblokkades, vandalistische kunstbekladding en intimidatie van bedrijven. Ik zal het wel niet begrijpen, maar het op dergelijke wijze opdringen van je eisen aan miljoenen mensen verdient geen beloning. Juryvoorzitter Klaske Kruk legt omfloerst uit dat Extinction Rebellion ‘een geluid vertegenwoordigt waar 80% van Nederland zich zorgen over maakt’.

Ik heb geen idee wat deze suggestieve toelichting betekent. Ik maak mij druk om de energietransitie, net als wellicht 80% van Nederland. Ik herken mij echter totaal niet in het geluid, de eisen en de methodes van Extinction Rebellion. Hun eisen deugen niet, heiligen al helemaal niet hun middelen, en vertegenwoordigen op geen enkele wijze mijn geluid. Deze beloning van Trouw nodigt uit tot meer vandalistische en gevaarlijke wetsovertredingen, door allerlei actiegroepen met allerlei eisen en idealen. Journalisten bepalen niet wat wel en niet geoorloofd of gerechtvaardigd is, dat doen de democratisch gekozen wetgever en onafhankelijke rechter.

In mijn nieuwe boek dat eind oktober uitkomt neem ik bewust afstand van gepolariseerde meningen en methodes in het energie- en klimaatdebat. Er is geen enkele energieoptie met alleen maar voordelen of alleen maar nadelen. Verstandige keuzes en beleid vergen juist genuanceerde afwegingen op basis van gedegen inhoudelijke analyses. Dat is om te beginnen belangrijk voor de komende Kamerverkiezingen.

Vliegtuigbouwkundig ingenieur Bert Weteringe beschrijft in zijn nieuwe boek Windhandel waarom windmolens geen vervanging kunnen zijn voor fossiele brandstoffen. Ze zijn schadelijk voor hun omgeving, en de kunststof wieken bevatten giftig Bisphenol-A (BPA). Dat komt via slijtage van de wieken in het milieu terecht. Hiervoor bestaan geen normen en regels, terwijl Europa BPA wel in toenemende mate weert uit verpakkingsmaterialen en plastic gebruiksvoorwerpen. De 5 tot 15 ton wegende wieken zijn ook nauwelijks recyclebaar, en worden hoofdzakelijk verbrand of gestort.

Windenergie is volgens Weteringe tien keer zo duur als fossiele energie. De commerciële verliezen worden aangevuld met miljardensubsidies, maar toch is een groot windmolenbedrijf als Siemens Gamesa inmiddels in financiële problemen. Het Financieele Dagblad meldde in september dat beleggers worden afgeschrikt door de oplopende bouw- en onderhoudskosten, en dat een grote aanbesteding voor wind op zee in het Verenigd Koninkrijk was geflopt. Als een windmolenbouwer verliezen lijdt en uit de markt verdwijnt is er niemand om de na 25 jaar versleten windmolens op te ruimen.

Ik schrijf ook een nieuw boek over duurzame energie, mijn derde. Het komt eind oktober uit, mede naar aanleiding van de Tweede Kamerverkiezingen in november. Ik beschrijf daarin de voor- en nadelen van windmolens en van alle andere energieopties. Op basis daarvan duid ik de zin en onzin in de verkiezingsprogramma’s van de twaalf grootste partijen op energie- en klimaatbeleid. Nadere details over dit boek volgen in de loop van deze maand.

De energietransitie zou ‘onhaalbaar’ zijn door gebrek aan personeel. Mijn eerste gedachte is wat daar raar aan is. Sinds wanneer denken we dat alles wat een zittend kabinet over 10 jaar wil bereiken ook altijd uitvoerbaar is? Dat lijkt me misplaatst maakbaarheidsdenken. Een ambitieuze regering, onderneming of instelling wil altijd meer dan er kan, en een tekort aan arbeidskrachten is eigenlijk goed nieuws. Het omgekeerde, een overschot aan arbeidskrachten, is in elk geval slecht nieuws.

Er zou een ‘aanvalsplan’ moeten komen voor ‘groene en digitale banen’. Wat een onzin! Brainport Eindhoven kampt al meer dan tien jaar met een tekort aan technici, en zolang onze hightech industrie zo fantastisch gaat zal dat niet veranderen. Dat verandert pas als het slecht gaat met die industrie, zoals in 2009. Als dat zogenaamde aanvalsplan voor groene en digitale banen slaagt, zal dat schaarse technici wegtrekken bij de industrie. Het zal ook mensen wegtrekken bij defensie, politie, onderwijs, openbaar vervoer en zorg.

Al die arbeidsmarkten kampen met tekorten, en zijn ook deels communicerende vaten. Onze geschoolde beroepsbevolking groeit niet, dus wat de ene sector binnenhaalt gaat zomaar ten koste van een andere. Ik hoop en verwacht dat een nieuwe regering niet steeds maar nieuwe klimaatambities lanceert en roept dat de energietransitie sneller moet, maar in plaats daarvan kritisch kijkt naar de uitvoerbaarheid van bestaand beleid.

De Duitse minister van klimaat Robert Habeck probeert iets uit te leggen dat niet uit te leggen valt. Windmolens bij de bruinkoolmijnen van Garzweiler-Lützerath (ten oosten van Roermond) worden neergehaald om meer bruinkool te kunnen winnen. Habeck is vicekanselier namens Die Grünen, de partij die afgelopen april de zo lang gekoesterde Atomausstieg vierde. Het feit dat een Duitsland zonder kernenergie meer CO2 van de smerigste aller fossiele brandstoffen uitstoot is kennelijk van ondergeschikt belang.

Habeck en Die Grünen wisten in april ook al dat dit ging gebeuren. Ze zijn kennelijk niet geïnteresseerd in CO2, klimaatopwarming en luchtvervuiling. Ze blijken alleen geïnteresseerd in het verheven ideaal waaruit ze ooit zijn ontstaan: Een wereld zonder kernwapens (dat snap ik) en ‘dus’ zonder kernenergie (dat snap ik niet). Dat verheven ideaal blijkt na 40 jaar tot een dogma te zijn verworden dat zelfs verhoogde bruinkoolstook en CO2-emissies rechtvaardigt. Deze idiotie vertelt ons dat dogmatisch zwart-wit denken tot absurde resultaten kan leiden, en de antithese is van weldoordacht en effectief energie- en klimaatbeleid.

Laten we lering trekken uit de waanzin waaraan onze geachte oosterburen ten prooi zijn gevallen. Wij zijn in Nederland ook niet vrij van halsstarrige zwart-wit klimaatdogmatiek. De kersverse leider van GroenLinks-PvdA zweert nog steeds bij biomassa=goed en kernenergie=fout. Minister Jetten blijft maar biomassa-subsidies verstrekken, en dralen met twee nieuwe kerncentrales. De feiten en wetenschappelijke inzichten vertellen ons toch echt het tegenovergestelde.

Berichten over 4 juli als de warmste wereldwijde dag ooit blijken onwaar. Berichten op 13 juli over hitterecords van 48 graden op Sicilië en Sardinië blijken onwaar. De claim van de warmste dag ooit blijkt ‘onofficieel’ afkomstig te zijn van een verouderd computerprogramma, en niet iets dat werkelijk gemeten is. De officiële National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) in Amerika heeft zich op 6 juli gedistantieerd van deze claim.

De claim van het hitterecord van 48 graden blijkt een verwachting te zijn van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, en dus ook geen meting. Bovendien refereerde de ESA naar oppervlaktetemperaturen. Standaard temperatuurmetingen worden echter op 2 meter boven de grond gedaan, waar de temperaturen overdag lager zijn dan aan het aardoppervlak. Op Sicilië werd het op 2 meter hoogte 39 graden, ver onder het record van 44,4 graden uit 1988. Het Europese hitterecord uit 1977 van 47 graden in Athene is in de verste verte niet benaderd.

Waarom publiceren journalisten en redacties, die zeer bedreven zijn in bronverificatie, kritiekloos alarmistische nonsens? En waarom horen we niets over het onderscheid tussen verwachtingen, berekeningen en metingen, over de distantiëring van de NOAA, en over het verschil tussen lucht- en oppervlakte-temperatuur? We hebben ook niets vernomen over kouderecords deze zomer, in Finland, Siberië, Amerika, Australië, Argentinië en Antarctica. Bij deze, alsnog.
https://apnews.com/article/global-heat-record-hottest-climate-change-july-483fc8e2a286062773692db1a37efe23  https://climaterealism.com/2023/07/no-the-earth-did-not-have-an-unprecedented-and-terrifying-all-time-high-temperature-on-july-4th/  https://tkp.at/2023/07/24/europaeische-raumagentur-foerdert-klimapanik-mit-falschen-temperaturzahlen/  https://deanderekrant.nl/nieuws/media-verspreiden-desinformatie-over-klimaat-2023-07-28  https://www.abc.net.au/news/2023-07-04/cold-and-rainy-june-weather-records-broken-across-southern-wa/102556018  https://www.nytimes.com/1891/06/19/archives/a-great-drop-in-temperature-yesterday-the-coldest-june-day-on.html https://yle.fi/a/74-20034681  https://electroverse.info/record-cold-argentina-sierra-500-of-average-series-of-cmes-inbound/?utm_content=cmp-true  https://electroverse.info/record-cold-siberia-antarctica-80-5c-swings-between-extremes-s-america/

Het aantal slachtoffers door uitzonderlijk weer is in de afgelopen honderd jaar met 98 procent gedaald! In 1920 vielen er bijna 500.000 doden, in 2022 betreurden we 11.000 doden. Elke dode is er een te veel, en we vernemen vreselijke berichten over bosbranden in Zuid-Europa, Amerika en Australië. Nochtans vind ik 98 procent daling in 100 jaar een spectaculair succes, temeer daar het aantal mensen op aarde in die periode is verviervoudigd van 2 naar 8 miljard.

Verder blijkt het aantal Atlantische stormen en orkanen in de afgelopen honderd jaar niet te zijn toegenomen. We krijgen steeds meer nieuws over ‘extreem’ weer, maar altijd zonder duiding van wat er precies extreem is in relatie tot de afgelopen honderd jaar. ‘Extreem’ lijkt steeds meer een synoniem te worden van ‘onwelkom’, ‘ongewoon’ of ‘uitzonderlijk’. Science en Nature hebben gepubliceerd dat de hoeveelheid afgebrand bos in de afgelopen 25 jaar wereldwijd flink is afgenomen. Dat is een heel ander bericht dan de alarmistische journalistiek die nooit positief klimaatnieuws brengt, en geen wetenschappelijk onderbouwde lange-termijn context verschaft bij berichten over ‘extreem’ weer.

Ik ben de laatste om natuurrampen te bagatelliseren. Ik realiseer me wel dat we er via (sociale) media steeds selectiever en sneller over horen, en dat we er door toenemende bevolkingsconcentraties kwetsbaarder voor worden. Desondanks hebben we het aantal mondiale slachtoffers van weergerelateerd natuurgeweld in honderd jaar met een factor 50 weten te reduceren. Nederland vervult daar als wereldwijd erkende watermanagement-specialist vast een prominente rol in.

We hebben deze week met ruim 8 miljard mensen de natuurlijke bronnen die de aarde in heel 2023 kan opbrengen verbruikt. Dat betekent dat we bijna vijf maanden lang roofbouw plegen op onze moederplaneet. Dat gaat over energie, grondstoffen, ruimte en afval. In 2012 viel Earth Overshoot Day ook op 2 augustus, en is sindsdien vrijwel stabiel. De enige uitzondering is coronajaar 2020, waarin Earth Overshoot Day vanwege verminderde consumptie op 22 augustus viel.

Vijf van de twaalf maanden op de pof leven betekent dat we in dit kalenderjaar ongeveer 1,7 aarde verbruiken. Er zijn discussies en kritieken op het concept en de methodiek van Earth Overshoot Day, maar die doen niks af aan de essentie. We zullen afmoeten van de illusie van ‘groene groei’. Groene groei bestaat niet. Groei vergt altijd nieuwe grondstoffen en meer ruimte, ook als we meer gaan recyclen en steenkool vervangen door windmolens en zonnepanelen.

Zolang we groeien in aantallen en economische welvaart kunnen we nooit al onze benodigde grondstoffen en ruimte hergebruiken en herverdelen, en moeten we dus nieuwe bronnen aanspreken. Voortdurende groei op een eindige planeet is een evidente paradox. Laten we stoppen met het problematiseren van stabilisering of krimp van bevolking en economie. Laten we stabilisering en krimp als een normaal of zelfs gewenst fenomeen gaan hanteren.
https://foreignpolicy.com/2018/09/12/why-growth-cant-be-green/

Professor Han Slootweg van netbeheerder Enexis beweert in Nieuwsuur met neergeslagen blik dat hij de huidige netcongestie 5-7 jaar geleden niet had kunnen zien aankomen. Zijn lichaamstaal en de feiten spreken hem echter tegen. We weten al tien jaar van de structurele inzet op zonnepanelen, windmolens en elektrificatie van mobiliteit en verwarming. Dat veroorzaakt al tien jaar een voorspelbare toename van pieken en dalen in de stroomproductie en -afname. De ontwikkelingen zouden volgens Han Slootweg sneller zijn gegaan dan voorzien, maar dat is niet waar.

Het elektriciteitsverbruik is in de afgelopen tien jaar niet gestegen. Bovendien staat in de doelen van het Energieakkoord van 2013 “… Een toename van het aandeel van hernieuwbare energieopwekking naar 14 procent in 2020, en een verdere stijging van dit aandeel naar 16 procent in 2023…”. Het CBS rapporteert over 2022 een aandeel van 15 procent. De ontwikkelingen gaan dus niet sneller dan voorzien. Verderop in het Energieakkoord van 2013 staat: “… Netbeheerders en producenten moeten maatregelen treffen om het elektriciteitssysteem aan te passen en voor te bereiden op een groeiend aandeel van hernieuwbare energie in de energiemix. De noodzakelijke energie-infrastructuur moet op tijd gerealiseerd worden…”

Het is een internationale afgang dat onze welvarende kenniseconomie de komende tien jaar grootschalige stroomtekorten gaat hebben, omdat Enexis en zijn concurrenten in de afgelopen tien jaar hun dure plicht in het Energie-akkoord van 2013 hebben verzaakt. Dat remt nu onze klimaatdoelstellingen, woningbouw en economie. Het beste wat een nieuwe regering kan doen is vertragen met windmolens, warmtepompen en elektrische auto’s.

Ik heb in 212 nieuwsbrieven heel veel reacties, vragen, kritiek en bijval gekregen. Dank daarvoor! Sommige lezers geven aan dat ik wel wat meer groene kans en minder groene illusie kan presenteren. Ik begrijp dat en ik zoek daar ook naar. Ik worstel daarbij met het feit dat fossiel brandstofverbruik en CO2-uitstoot in de wereld nog elk jaar toenemen. Sinds de ondertekening van het Klimaatakkoord van Parijs in 2015 zijn we met inmiddels ruim miljard wereldburgers 5 procent meer CO2 gaan uitstoten.

Ik ben van nature optimistisch, en ik zie heel veel groene kansen. Ik probeer te begrijpen waarom we ze niet pakken, en maar door blijven consumeren, zwerfvuil weggooien, hardrijden en energie verspillen. Ik heb onlangs genoten van Trier, de oudste stad van Duitsland. 2000 jaar teruggaan in de tijd verschaft mij verwondering, inspiratie en inzicht in hoe wij zonder fossiele brandstoffen leefden en werkten met een hoog niveau van beschaving en technologie. Dat helpt mij om heden en toekomst te duiden.

Het leert mij dat wij mensen zonder fossiele brandstoffen kunnen leven – anders waren we hier nooit gekomen – maar dat dat niet kan op de huidige manier. ‘Renewables cannot power THIS society’. Ik verdiep mij in een transitie van antropoceen naar symbioceen zoals Glenn Albrecht die bepleit. En ik sluit mij aan bij Gus Speth, die constateert dat wetenschap en technologie de dilemma’s van natuur en mensheid niet kunnen oplossen. Dat kunnen we alleen zelf.

De val van het kabinet veroorzaakt allerlei paniek in dit superrijke land. “Een vertraging van een jaar of langer betekent in het ergste geval dat de klimaatdoelen van 2030 uit zicht verdwijnen’, lamenteert directeur energietransitie & beleid Hans-Peter Oskam. Denken wij werkelijk dat een doorsnee kabinetsval in ons minilandje iets uitmaakt voor natuur en klimaat? Denken wij werkelijk dat 6-12 maanden beleidsarm beleid in een dolgedraaide regelgevingsmachine een wezenlijk verschil gaat maken?

Ik beschouw een beleidsarm jaar in dit land als een zegen. Meer regels en geld helpen nu niets, uitvoering van bestaande regels en begrotingen des te maar. Laten we stoppen met de hijgerige politieke gedachte dat over elkaar heen struikelende ambities en subsidies de werkelijkheid wezenlijk kunnen beïnvloeden. Het meest onbetekenende woord van 2023 in energiebeleid is nu al ‘versnelling’. Dat wordt te pas en te onpas gebezigd door mensen die zelf geen lithium delven, windmolens bouwen, hoogspanningskabels ophangen of warmtepompen installeren.

Als dit land werkelijk in de problemen zou komen met een jaartje demissionair kabinet – dat ongetwijfeld goed op de winkel zal passen – dan toont dat aan dat de overheid veel te regelzuchtig is geworden. Het zou betekenen dat burgers, bedrijven en instituten zich veel te afhankelijk opstellen, of misschien wel zijn gemaakt. Laten wij en het kabinet nu vooral aandacht besteden aan echte problemen, zoals toeslagenleed, aardbevingsschade en lerarentekorten.